Column: Gif!

Onze columnist Cees Mulder laat zien dat gif – net als ongelukjes – in hele kleine hoekjes zit. Dus…wees op uw hoede!

Veel mensen zijn tegenwoordig bezorgd over allerlei vreemde stoffen die in ons eten zouden zitten. Zo zouden E-nummers, pesticiden en chemicaliën die in het voedsel zitten giftig zijn. En dat klopt. Maar wat u niet moet vergeten is dat elke stof ter wereld giftig is, het hangt er alleen vanaf hoeveel u er van binnenkrijgt. Elke boterham die u eet, bevat een miljoenste gram arsenicum, niet gevaarlijk in deze lage concentratie. Organismen die gif produceren om hun prooi te vangen of om zich te verdedigen is echter andere koek. Een gevaarlijk kijkje dichterbij.

Botox
Planten kunnen niet weglopen als er een koe of konijn aankomt, daarom verdedigen veel planten zich met stekels of gif. Zo ook de wonderboom (Ricinus communis) die het gif ricine maakt. Wie een paar vruchtjes van deze boom eet kan dat niet meer navertellen. Ook kleine weerloze bacteriën zijn meesters in het produceren van goed gif. Zo maakt de bacterie Clostridium botulinum het dodelijkste gif ter wereld: botuline. Slechts 200 gram van dit goedje is voldoende om de hele wereldbevolking uit te roeien. Toch spuiten veel mensen dit gif, botox, maar wat graag vrijwillig in hun rimpels. En dieren? Die kunnen er ook wat van.

Meer

Meer lezen van Cees? Wat dacht u van zijn column over broodjes aspartaam, volle maan en tomaten?

Pijlgifkikkers
De pijlgifkikker is met zijn slechts vijf centimeter één van de meest giftigste dieren ter wereld. Toch zijn sommige soorten dat alleen maar in hun eigen land. Waarom? De kikkers eten giftige insecten en na het consumeren ervan transporteren ze de giftige stoffen naar hun huid. In Nederlandse terraria krijgen de kikkers ander voedsel en zijn ze dus ook niet meer giftig.

Schorpioen
Een vraag die vaak gesteld wordt, is of al deze giftige organismen geen last hebben van hun eigen gif. Nee, dat hebben ze niet. De meesten zijn er immuun voor geworden. Ze kunnen dus niet gedood worden door het gif van soortgenoot. Ook kunnen ze zichzelf niet vergiftigen. Een schorpioen kan zichzelf dus niet doodsteken onder invloed van alcohol of bij een naderende bosbrand. Een veelgehoord broodje aap-verhaal.

Spitsmuis
Zijn dan alleen glibberige dieren als slangen, schorpioenen en kikkers giftig? Nee, er zijn zelfs giftige zoogdieren. Zo heeft het mannelijke vogelbekdier een flink spoor aan beide achterpoten waarmee hij gif kan injecteren. En ook de spitsmuis is giftig. Hij heeft giftig speeksel waarmee hij zijn prooi kan verlammen.

Hooiwagen
Een van de meeste hardnekkige biologische fabels is er eentje over gif. Volgens vele verhalen zijn hooiwagens de meest giftige dieren ter wereld, maar zijn hun giftanden te klein om door de menselijke huid heen te boren. Echter, een van verschillen tussen hooiwagens en echte spinnen is dat hooiwagens per definitie geen gifklieren hebben, wat de meeste echte spinnen wel hebben. Wat wel het meest giftige dier ter wereld is, blijft onderwerp van discussie. Goede kandidaten zijn de Inlandse Taipan en bepaalde kwallen zoals de dooskwal.

Het dodelijkste dier ter wereld? Dat is de mug. Meer dan 2 miljoen mensen overlijden per jaar aan een steek van een besmette malariamug. En daar komt geen druppeltje gif aan te pas.

Eén keer in de twee weken plaatst biologiedocent Cees Mulder een column op Scientias.nl over biologie. Volg Cees ook op Twitter: @BiologieDocent en neem ook eens een kijkje op zijn eigen site.

Bronmateriaal

-

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd