Collectieve manie maakte crisis tot dief in de nacht

Waarom zagen bankiers, politici en economen de economische crisis waar we nu in zitten niet aankomen? Omdat ze collectief manisch gedrag vertoonden, zo stelt een Engelse onderzoeker.

De conclusie van professor Mark Stein liegt er niet om. Hij stelt in zijn paper dat de westerse economieën kort voor de crisis zich net zo gedroegen als mensen met psychische problemen. Ze waren manisch, zaten in de ontkenningsfase en verergerden zo hun problemen.

De grote vraag
In 2008 begon het allemaal: de financiële crisis. De oorzaken ervan zijn al grondig bestudeerd. Maar één vraag blijft onbeantwoord. De crisis begon namelijk niet van de ene op de andere dag, maar sluimerde al een tijdje. Waarom zag niemand dat aankomen? Waarom is er niets gedaan? Stein laat er een psychoanalyse op los en concludeert dat er sprake was van een collectieve manie.

WIST U DAT…

…vrouwen die in rood gekleed gaan meer geld kosten?

Manie
Die manie is – achteraf – te herkennen aan vier eigenschappen van de financiële wereld: in de ontkenningsfase, almachtig, triomferend en hyperactief. Stein wijst erop dat het voor de crisis in diverse kapitalistische economieën al mis ging. In 1991 stortte de Japanse economie al in. En in 1998 was het in het zuidoosten van Azië crisis. Politici, bankiers en economen zagen dat en reageerden manisch. “Het maakte ze bang, maar in plaats van er van te leren, reageerden ze erop met manische, almachtige en triomferende pogingen om de superioriteit van hun economieën te bewijzen.” Er werden nog meer risico’s genomen om maar te laten zien dat het in het westen allemaal nog goed ging.

Communisme
Maar hoe konden de bankiers die risico’s voor zichzelf goedpraten? Stein denkt dat het communisme daarin een rol speelde. “Na de val van het communisme ontwikkelden de machthebbers in het westen het misleidende idee dat kapitalistische economieën het het best zouden doen als ze in geen enkel opzicht op de communistische economieën zouden lijken. Zo werd de ongebreidelde financiële liberalisering en het vernietigen van de regelgeving die er binnen het kapitalisme altijd was goedgepraat.”

Verergeren
Daarmee is de grote vraag – waarom zagen bankiers de crisis niet aankomen – beantwoord. Maar de studie voegt ook een nieuwe reden voor het ontstaan van de crisis toe. Want deze collectieve manie zorgde er niet alleen voor dat niemand de crisis zag aankomen, maar verergerde de aankomende crisis ook nog eens.

Onderzoeken zoals deze lijken mosterd na de maaltijd: wat hebben we er achteraf aan? Veel, zo stelt Stein. Als bankiers, politici en economen zich namelijk niet bewust zijn van hun eigen manische gedrag dan kan een crisis ons in de toekomst net zo gemakkelijk en net zo hevig overvallen als in 2008 het geval was.

Bronmateriaal

"Financial mania: why bankers and politicians failed to heed the warning signs of the 2008 credit crisis" - Le.ac.uk
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door Lif... (cc via Flickr.com).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd