Codekrakers ontrafelen geheimschrift in verloren brieven van de beroemde Mary, Queen of Scots

Vijftig gecodeerde teksten van de fameuze Mary Stuart, Queen of Scots, zijn gekraakt door een groep cryptografen. Het ingenieuze geheimschrift geeft een fascinerend beeld van haar jarenlange gevangenschap.

Op 8 februari is het op de kop af 436 jaar geleden dat Mary door onthoofding om het leven is gebracht vanwege haar vermeende aandeel in een complot om haar nicht Queen Elizabeth I te vermoorden. Dit was voor het internationale DECRYPT-project, waarin verschillende Europese universiteiten samenwerken, een mooie reden om de vijftig ontcijferde brieven uit de zestiende eeuw te publiceren, in historische context te plaatsen en uit te leggen hoe ze de code hebben gekraakt.

Koninklijke cryptografie
Eeuwenlang werd aangenomen dat de inhoud van de brieven verloren was gegaan. Tot een cryptograaf, een muziekprofessor en een natuurkundige de cryptische brieven opeens tegenkwamen tijdens hun zoektocht in de onlinearchieven voor gecodeerde documenten van de Bibliothèque Nationale de France. Het trio had eerst nog geen idee van wiens hand de teksten waren. Volgens de archieven zou het om Italiaanse papieren gaan, maar toen ze het geavanceerde cijfersysteem langzaam maar zeker oplosten, bleken het Franse teksten te zijn van Mary uit de periode 1578 tot 1584, een paar jaar voor haar executie.

Codekraker staat perplex
Mary adresseerde het gros van de brieven aan Michel de Castelnau de Mauvissière, de Franse ambassadeur in Engeland. Hij was een belangrijke bondgenoot van de katholieke Mary. “Tijdens het ontcijferen van de brieven viel ik van de ene verbazing in de andere. Het voelde een beetje onwerkelijk”, zegt cryptograaf George Lasry. De wetenschappers kraakten met een combinatie van klassieke handmatige technieken en computergestuurde cryptografie de code van de brieven.

“We hebben eerder geheime codes van koningen en koninginnen ontrafeld en ze bevatten vaak hele interessante informatie, maar bij Mary, Queen of Scots, is het extra speciaal omdat we zoveel ongepubliceerde brieven hebben gekraakt en omdat ze zo beroemd is. Dit is echt een opwindende ontdekking”, legt Lasry uit. “Het is een enorme lap tekst, ongeveer 50.000 woorden in totaal. Er staat een grote hoeveelheid nieuwe informatie over Mary Stuart in, waardoor een stuk meer duidelijk wordt over haar jaren in de Engelse gevangenis.

Koningin in luiers
Mary was een van de beroemdste historische figuren van de 16de eeuw. Ze werd als baby van zes dagen al tot koningin van Schotland gekroond omdat haar vader overleed en was de eerste in de lijn van opvolging van de Engelse troon na haar nicht Elizabeth. Queen Elizabeth liet Mary negentien jaar lang wegrotten in de gevangenis, omdat ze haar als een bedreiging zag en liet haar uiteindelijk executeren op 44-jarige leeftijd. Tijdens haar tijd in gevangenschap communiceerde Mary met haar medewerkers en bondgenoten via een uitgebreid netwerk van geheime boodschappers. Het was al bekend uit andere historische bronnen dat Mary en De Castelnau met elkaar communiceerden, maar Lasry en zijn collega’s hebben nu bewezen dat de briefwisseling veel uitgebreider en intensiever was dan eerder aangenomen.

Het wel en wee in een 16de eeuwse kerker
Er stonden veel werkwoorden en bijwoorden in de vrouwelijke vorm in de teksten, de naam ‘Walsingham’ kwam enkele keren voor en er waren teksten over gevangenschap. Dit was genoeg voor de historici om te denken aan Mary Stuart. De belangrijkste thema’s in Mary’s correspondentie zijn de erbarmelijke omstandigheden van haar gevangenschap en haar onderhandelingen met koningin Elizabeth I over haar vrijlating, waarbij zij het gevoel heeft aan het lijntje te worden gehouden. Ook klaagt ze steen en been over haar slechte gezondheid. Ze is erg wantrouwend richting Elizabeths spion Sir Francis Walsingham, net als Elizabeths bondgenoot Robert Dudley, graaf van Leicester. Er is ook een passage waarin ze erg verdrietig is omdat haar zoon James, toekomstig koning James I van Engeland, wordt ontvoerd. Ze geeft aan dat ze zich door Frankrijk in de steek gelaten voelt.

Mary op het witte doek
John Guy, die een biografie over Mary schreef – die zelfs leidde tot een grote Hollywoodfilm over haar leven met Margot Robbie in de rol van Queen Elizabeth – zegt in een reactie dat de nieuwe onthullingen van onschatbare historische waarde zijn. “Deze ontdekking is een literaire en historische sensatie. Het is geweldig. Dit is de belangrijkste nieuwe vondst over Mary, Queen of Scots in honderd jaar tijd. Ik had me altijd afgevraagd of de originelen van De Castelnau ooit nog eens op zouden duiken, misschien uit de Bibliothèque Nationale de France of ergens anders. Vanwege de codering zijn ze niet te herkennen. En nu zijn ze eindelijk gevonden”, zegt Guy.

De zoektocht gaat door
Lasry en zijn collega’s denken dat er nog meer gecodeerde brieven van Mary kunnen opduiken. want uit historische bronnen valt af te leiden dat er nog een aantal ontbreken. Misschien zijn ze vernietigd, misschien zwerven ze nog ergens rond. Ze pleiten voor een verdere zoektocht naar de ontbrekende brieven. “In onze paper geven we alleen een eerste interpretatie en samenvattingen van de brieven. Een diepere analyse door historici zou kunnen leiden tot een beter begrip van Mary’s jaren in gevangenschap”, zegt de cryptograaf. “Het zou geweldig zijn om met historici samen te werken om een boek te maken van haar ontcijferde, vertaalde en verklaarde brieven.”

Bronmateriaal

"Deciphering Mary Stuart’s Lost Letters from 1578-1584" - Cryptologia
Afbeelding bovenaan dit artikel: Cottonbro van Pexels

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd