Het klinkt logisch: meer CO₂ is goed voor planten, want die hebben dat gas nodig om te groeien. In kassen voegen tuinders zelfs extra CO₂ toe om bijvoorbeeld tomaten sneller te laten groeien. Maar de aarde is geen kas, en dat maakt een wereld van verschil.
De aarde is geen tomatenkas
In een kas kunnen omstandigheden zoals temperatuur, vochtigheid en voeding zorgvuldig worden gecontroleerd. Op aarde kan dat niet. Hier verandert alles tegelijk: het klimaat, de regenpatronen, de hoeveelheid voedingsstoffen in de bodem, de verzuring van zeeën en de verzilting van laaggelegen gebieden. Planten kunnen daar maar beperkt tegen. Wat in een kas werkt, werkt niet automatisch op wereldschaal.
Van vergroening naar verkleuring
Sinds de jaren tachtig is de aarde inderdaad groener geworden. NASA stelt dat de hogere CO₂-concentratie daar een belangrijke rol in speelt. Toch neemt dat effect inmiddels af. In sommige gebieden slaat de vergroening zelfs om in ‘browning’, door droogte, hitte en ontbossing. Niet alle planten profiteren evenveel van extra CO₂. Gewassen zoals tarwe en soja (de zogenaamde C3-planten) groeien er nog van, maar maïs (een C4-plant) bijna niet. Bovendien blijkt snelle groei te leiden tot minder voedingsstoffen in planten, zoals ijzer, zink en eiwitten. Dat levert wel meer biomassa op, maar van mindere kwaliteit.
Extra planten halen het niet bij extra uitstoot
Je zou denken dat meer groeiende planten automatisch meer CO₂ opnemen, maar dat valt tegen. De hoeveelheid CO₂ in de atmosfeer blijft jaarlijks stijgen met zo’n twee delen per miljoen. Dat komt omdat extra bladeren en planten geen blijvende opslag vormen. Ze vallen af, verteren en geven de CO₂ weer terug aan de lucht. Bomen zijn bovendien kwetsbaar voor hitte, droogte en brand. De Amazone, ooit een enorme koolstofput, stoot door droogteperiodes soms zelfs meer CO₂ uit dan ze opneemt. Boven een bladtemperatuur van ongeveer 45 graden stopt fotosynthese volledig.
Meer CO₂ is geen oplossing
Op aarde stijgt de temperatuur, verzuren de zeeën, verschuiven regenpatronen en worden bossen kwetsbaarder. Extra CO₂ toevoegen helpt daar niet tegen. In een gecontroleerde kas is het nuttig, maar in het complexe klimaatsysteem van onze planeet werkt het averechts.
Kort gezegd: meer CO₂ lijkt misschien goed voor planten, maar het verstoort het evenwicht dat ze juist nodig hebben om te overleven. Zoals jij ook niet gezonder wordt door alleen maar vet te eten, wordt de aarde niet gezonder van extra CO₂.
