Iedereen die van chocolade houdt, zou zich zorgen moeten maken.
Een nieuwe studie, gepubliceerd in het vakblad Communications Earth & Environment, laat zien dat cacaoplantages wereldwijd onder druk staan door stijgende temperaturen en een tekort aan bestuiving. De auteurs van de studie concluderen dat zonder ingrepen de productie flink kan teruglopen, met serieuze gevolgen voor miljoenen boeren en de chocolade-industrie.
Smalle marge
Cacaobomen hebben een smalle marge als het gaat om optimale groeiomstandigheden. “Voor zover wij begrijpen, groeit cacao het best bij temperaturen tussen 18 en 32 graden Celsius en een regelmatige neerslag van 1000 tot 2500 millimeter per jaar”, vertelt onderzoeker en mede-auteur van de studie Tonya Lander aan Scientias.nl. Maar door de opwarming van de aarde stijgen temperaturen in tropische regio’s, en dat heeft directe gevolgen voor de cacaoproductie.
Groei wordt belemmerd
De studie laat zien dat een temperatuurstijging van 7 graden Celsius kan leiden tot een daling van 20 tot 31 procent in de opbrengst. Een belangrijke reden hiervoor is dat hogere temperaturen de efficiëntie van transpiratie, het proces waarbij planten vocht verdampen, verminderen. “Een van de redenen voor deze temperatuurbeperking is dat de verhouding tussen fotosynthese en transpiratie afneemt bij stijgende temperaturen”, legt Lander uit. Dit betekent dat de boom minder energie kan omzetten in groei en dus minder cacaovruchten produceert.
Steeds minder insecten
Naast hitte speelt een ander probleem: een tekort aan natuurlijke bestuivers. De meeste cacaobomen worden bestoven door kleine insecten, zoals knutten (Ceratopogonidae), maar deze populaties nemen wereldwijd af. “Insecten verdwijnen door verlies van habitat, het gebruik van pesticiden en klimaatverandering”, zegt Lander. Hierdoor bereiken veel cacaobloemen niet het stadium waarin ze vruchten kunnen vormen.
De onderzoekers ontdekten dat als de bestuiving zou verbeteren, de opbrengst met zo’n 20 procent kan stijgen. “Handmatige bestuiving kan extreem efficiënt zijn, maar is economisch vaak niet haalbaar op grote schaal”, waarschuwt Lander. Bovendien brengt deze methode ethische problemen met zich mee. “Handbestuiving wordt vaak uitgevoerd onder slechte arbeidsomstandigheden door laagbetaalde werknemers en soms zelfs kinderen.”
Natuurlijke bestuiving kan beter
Gelukkig zijn er manieren om de bestuiving op natuurlijke wijze te verbeteren. Volgens de studie kunnen boeren door het behouden van bladstrooisel, het bieden van schaduw en het verminderen van chemische bestrijdingsmiddelen het aantal bestuivers op hun plantages vergroten. “Insecten planten zich elk jaar voort en produceren veel nakomelingen, dus verbeteringen in hun leefomgeving kunnen al binnen een paar jaar resultaten opleveren”, zegt Lander. Een andere maatregel is het aanplanten van schaduwbomen, wat niet alleen de bestuivers ten goede komt, maar ook de effecten van klimaatverandering kan temperen. “Schaduw helpt om de temperatuur op plantages te verlagen, wat cruciaal is om de productie op peil te houden.”
Iedereen houdt van chocolade
De vraag naar chocolade blijft wereldwijd groeien. Naar verwachting bereikt de chocolademarkt in 2025 een waarde van 16 miljard dollar. De cacaoteelt vormt de basis voor het levensonderhoud van ongeveer 5 miljoen kleinschalige boeren wereldwijd. Als plantages geen maatregelen nemen, heeft de cacaoproductie een beperkte toekomst. “Als boeren zich alleen richten op opbrengst en niet op duurzaamheid, dan zijn hun plantages op de lange termijn niet houdbaar”, waarschuwt Lander. “Er is geen echte keuze tussen conventionele landbouw en een biodiversiteitsgerichte, klimaatbestendige aanpak. Het is kiezen tussen een methode die blijft werken en een methode die binnenkort niet meer zal functioneren.”
Voor de onderzoekers is het dus duidelijk: het behoud van bestuivers en het beschermen van de biodiversiteit op cacaoplantages is geen luxe, maar een noodzaak. Zonder deze aanpassingen zou het in de toekomst best mogelijk kunnen zijn dat chocolade een duur luxeproduct wordt.
