Geologen vermoeden dat de verzamelde monsters vulkanisch gesteente en materiaal van inslagkraters zullen bevatten, wat cruciale inzichten kan bieden in de geologische geschiedenis van onze natuurlijke satelliet.
Begin mei werd ie gelanceerd: de Chinese maanverkenner Chang’e-6. De ruimtesonde landde vervolgens een maand later in de Apollo-krater aan de rand van het grootste dal op de achterkant van de maan. Hier heeft de sonde stukjes rots en mineraal opgeboord en afgeschraapt. Morgen arriveert Chang’e-6 weer terug op aarde. En onderzoekers kunnen niet wachten om zich over de verzamelde monsters te buigen.
Chang’e-6 maakt deel uit van een veel uitgebreider onbemand ruimteprogramma dat gericht is op verkenning van de maan. Chang’e 1 en 2 werden in respectievelijk 2007 en 2010 gelanceerd en cirkelden in een baan om de maan. Chang’e 3 was een onbemande ruimtesonde die in 2013 landde op de maan om daar vervolgens maanwagentje Yutu af te zetten. Chang’e 4 volgde in 2018; de sonde maakte een zachte landing op de achterkant van de maan en liet daar maanwagentje Yutu-2 los. Chang’e 5 was de eerste Chinese missie waarbij monsters op de maan werden verzameld en vervolgens terug naar de aarde werden gebracht voor analyse. Chang’e 5 werd in november 2020 gelanceerd en verzamelde iets meer dan 1,5 kilogram aan maangrond. En nu is het dus de beurt aan Chang’e 6.
De verwachtingen rond de Chang’e-6 missie en de terugkeer van maanoppervlaktemonsters zijn hooggespannen. Dit komt voornamelijk doordat dit de eerste monsters van het maanoppervlak zijn die vanaf de achterkant van de maan zijn verzameld. Tot nu toe zijn er al tien succesvolle missies geweest voor het verzamelen van maanmonsters aan de voorkant van de maan. Maar dit is dus de eerste keer dat onderzoekers zich op de nog tamelijk onontgonnen achterkant richten. In aanloop naar deze historische gebeurtenis delen wetenschappers hun voorspellingen over de bijzondere materialen die wellicht in de monsters van de Chang’e 6 te vinden zijn, gepubliceerd in het tijdschrift The Innovation.
Wat mogen we verwachten?
Op basis van de geologische eigenschappen van de landingsplaats van de sonde, voorspellen onderzoekers dat de oppervlaktemonsters voornamelijk bestaan uit 2,5 miljoen jaar oud vulkanisch gesteente, vermengd met kleine hoeveelheden materiaal dat afkomstig is van nabijgelegen meteorietinslagen. Er is ook kans dat er bewijs van verre inslagen in de monsters aanwezig is. En omdat de monsters waarschijnlijk vulkanisch gesteente en materiaal van inslagkraters zullen bevatten, zal dit mogelijk cruciale inzichten bieden in de geologische geschiedenis van de maan.
Voor- en achterkant van de maan
De monsters zullen naar verwachting meer duidelijkheid verschaffen over mogelijke verschillen ten opzichte van wat eerder aan de voorzijde van de maan is aangetroffen. “Er zijn grote verschillen tussen de achterkant en de voorkant van de maan, zoals de dikte van de maankorst, vulkanische activiteit, samenstelling en meer,” legt eerste auteur Zongyu Yue uit. “Deze verschillen zijn vooral relevant gezien het feit dat Chang’e 6 is geland in het Zuidpool-Aitken-bekken, een bijzondere inslagkrater op onze natuurlijke satelliet. De monsters verzameld van de achterkant van de maan zullen naar verwachting belangrijke inzichten bieden in één van de belangrijkste wetenschappelijke vraagstukken in het maanonderzoek: wat zijn de geologische processen die verantwoordelijk zijn voor de verschillen tussen de twee zijden?”
Oude botsingen
De monsters kunnen ons mogelijk laten zien hoe materiaal afkomstig van oude botsingen zich over de maan heeft verspreid. “Ik hoop vooral dat de monsters van Chang’e 6 enkele inslagfragmenten bevatten (ontstaan toen kleinere objecten op de maan insloegen) afkomstig uit de Apollo-krater en het Zuidpool-Aitken-bekken,” zegt Yue. “Deze fragmenten kunnen essentiële informatie verschaffen over de vroege impactgeschiedenis. Zodra we deze informatie hebben, zal dit niet alleen helpen om beter te begrijpen hoe vroege meteorietinslagen hebben bijgedragen aan de evolutie van de maan, maar zal het ook van groot belang zijn voor het onderzoeken van de vroege impactgeschiedenis van ons zonnestelsel.”
Morgen zal de Chinese ruimtesonde hopelijk goed en wel op aarde arriveren, waarna onderzoekers zich gelijk op de verzamelde monsters zullen storten. De komende tijd zullen ze deze verzamelde stukjes grondig analyseren. En de verwachting is dat deze een substantiële bijdrage zullen leveren aan ons begrip van de maan en haar rol in de kosmische geschiedenis.
