China gaat Nederlandse radio-antenne op een positie achter de maan brengen

Het is voor het eerst dat een Nederlandse wetenschappelijk instrument meelift met een Chinese ruimtemissie.

Bij goed weer gaat het komende zondag om 23.00 uur (Nederlandse tijd) gebeuren: China lanceert de Chang’e 4-satelliet. De satelliet moet koers zetten naar een positie achter de maan en de weg vrijmaken voor nog ambitieuzere Chinese plannen: de lancering van een maanlander en -rover.

Antenne
De lancering van komende zondag heeft een Nederlands tintje. Aan boord van Chang’e 4 vinden we namelijk een door Nederlandse onderzoekers gebouwde radio-antenne. Met deze antenne hopen de onderzoekers zwakke radiosignalen uit het vroege heelal te detecteren.

Radiogolven
“Radioastronomen bestuderen het heelal met behulp van radiogolven, licht dat wij met het blote oog niet kunnen zien en dat afkomstig is van bijvoorbeeld sterren en planeten,” legt onderzoeker Heino Falcke uit. “Hier op aarde kunnen we bijna alle radiostraling uit het heelal ontvangen, maar het deel onder de 10 tot 30 MHz wordt geblokkeerd door de dampkring. Juist in die frequenties zit informatie over het vroege heelal: de periode direct na de oerknal, waarin de eerste sterren en sterrenstelsels werden gevormd.” En daarom is het ook zo fijn dat de radio-antenne mee kan liften met de Chinezen; achter de maan verwachten de onderzoekers de radiostraling die ze op aarde niet kunnen opvangen, wel te kunnen detecteren.

De Nederlandse radio-antenne, voluit ook wel Netherlands Chinese Low-Frequency Explorer (NCLE) genoemd. Afbeelding: Radboud Radio Lab / ASTRON / Albert-Jan Boonstra.

Haast
Tot voor kort was het overigens nog even spannend of de radio-antenne wel op tijd klaar zou zijn om met Chang’e 4 mee te liften. “De Chang’e 4-missie was als een rijdende bus die we net hebben gehaald,” stelt onderzoeker Marc Klein Wolt. De radio-antenne is op 30 april voor het laatst met succes getest. “De antennes zijn tijdens de test succesvol uitgeklapt en weer ingeklapt,” vertelt Falcke. “De laatste stap is nu lancering naar het punt achter de maan.”

Nieuw hoofdstuk
Met de radio-antenne zal volgens de onderzoekers een nieuw hoofdstuk in de radio-astronomie geopend worden. Zo is de antenne vrij uniek, omdat deze laagfrequente radiogolven gaat opvangen met een groot frequentiebereik. “In het verleden kon dat niet en werd een ontvanger met een smalle frequentieband gebruikt, om zo elektromagnetische storing van de satelliet zelf te vermijden,” legt onderzoeker Albert-Jan Boonstra uit. “Het is ons nu gelukt om én de elektromagnetische storing te vermijden én een breedbandige ontvanger te maken. Dat is natuurlijk goed nieuws voor volgende missies en deze technologie kan in de toekomst bijvoorbeeld worden gebruikt voor nano-satellieten.”

Het moge duidelijk zijn: de Nederlandse onderzoekers kijken reikhalzend uit naar de lancering. Datzelfde geldt ongetwijfeld voor de Chinezen. Voor hen is de lancering van Chang’e 4 namelijk ook heel belangrijk. De satelliet zal de signalen van een nog te lanceren lander en rover – die eveneens koers zetten naar de achterzijde van de maan – door gaan sturen naar de aarde en is dus van groot belang voor het succes van die toekomstige missies. De Chinese maanlander en -rover zullen naar verwachting eind dit jaar gelanceerd worden. Het is de allereerste missie die naar het oppervlak aan de achterzijde van de maan voert.

Bronmateriaal

"Ready to launch: Nederlandse antenne met Chinese satelliet naar de maan" - NOVA

Afbeelding bovenaan dit artikel: Ponciano / Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd