Chimpansees aan de drank? Zó gek is het niet, maar op camerabeelden is wel te zien hoe de chimps gefermenteerde Afrikaanse broodvruchten met elkaar delen. Daarmee zijn het in ieder geval sociale drinkers.
De Britse onderzoekers van de University of Exeter, wier studie in vakblad Current Biology verscheen, hadden camera’s opgehangen in het Cantanhez National Park in Guinee-Bissau. Daarop zagen ze hoe de chimpansees het fruit deelden, waarvan bevestigd is dat het ethanol, oftewel alcohol, bevat. De vraag is of de dieren bewust op zoek gaan naar alcohol of dat ze toevallig genieten van de effecten van de vrucht.
Evolutionaire voordelen van alcohol
Voor mensen geldt in ieder geval dat we al heel lang geleden alcohol gingen consumeren. Dat had evolutionaire voordelen voor sociale binding, zoals je je wel kunt voorstellen. Mogelijk geldt voor onze nauwste verwanten iets soortgelijks. “Bij mensen weten we dat er bij het drinken van alcohol dopamine en endorfine vrijkomen, met gevoelens van geluk en ontspanning tot gevolg”, legt hoofdonderzoeker Anna Bowland uit Cornwall uit. “We weten ook dat het delen van alcohol – ook door middel van tradities zoals feesten – helpt bij het vormen en versterken van sociale banden.” Maar hoe zit dat bij chimpansees? “Nu we weten dat wilde chimpansees vruchten met ethanol eten en delen, is de vraag: zouden ze dezelfde voordelen ervaren?”
Op de camerabeelden is te zien hoe de chimpansees bij tien verschillende gelegenheden gefermenteerd fruit deelden. Het fruit had een alcoholpercentage van maximaal 0,61 procent. Dit is relatief weinig, vergelijkbaar met een achtste glas bier. Maar de onderzoekers zeggen dat het “het topje van de ijsberg” kan zijn, omdat 60 tot 85 procent van het dieet van chimpansees uit fruit bestaat, dus een beetje alcohol in verschillende fruitsoorten kan alsnog tot een aanzienlijke consumptie leiden.
Niet echt dronken
Maar, zo benadrukken de onderzoekers, dat chimpansees er echt dronken van worden is onwaarschijnlijk. Dit zou hun overlevingskansen namelijk niet verbeteren. Wat het verder met hun lichaam doet, is ook nog onbekend. Maar recent is een moleculaire aanpassing ontdekt die het ethanolmetabolisme sterk verbeterde bij de gemeenschappelijke voorouder van Afrikaanse apen. Dit toont aan dat het eten van gefermenteerd fruit een heel oude oorsprong heeft bij mensen en chimpansees.
“Chimpansees delen niet altijd hun voedsel, dus dit gedrag met gefermenteerd fruit kan belangrijk zijn”, reageert onderzoeker Kimberley Hockings. “We moeten meer te weten komen over of ze bewust op zoek gaan naar vruchten met ethanol en hoe ze het metaboliseren, maar het kan een vroeg evolutionair stadium van ‘feesten’ zijn. En als dat zo is, zit de menselijke feesttraditie diep in onze evolutionaire geschiedenis.”
Dus écht hard doorzakken doen de chimpansees waarschijnlijk niet met hun gefermenteerde vruchten, maar ze maken er misschien wel een mooi feestje van.
Wij hebben tal van overeenkomsten met chimpansees, die veel verder gaan dan onze mogelijke liefde voor alcohol. Zo schreven we eerder al eens over hun manier van communiceren. De timing en structuur blijken verrassend sterk overeen te komen met die van ons. “Hoewel menselijke talen enorm divers zijn, is een gemeenschappelijk kenmerk dat onze gesprekken gestructureerd zijn op basis van snelle overgangen, die gemiddeld slechts 200 milliseconden duren”, zei onderzoeker Catherine Hobaiter van de University of St. Andrews destijds. “We ontdekten dat de timing van de ‘gesprekken’ van chimpansees en mensen vergelijkbaar is. Bij beide soorten is de reactietijd heel snel. Dit is een sterke aanwijzing dat er sprake is van gelijksoortige evolutionaire mechanismen die deze sociale interacties aansturen”, zei ook hoofdonderzoeker Gal Badihi.
