Familieplanning in de bossen van Tanzania.
Wetenschappers bogen zich over de gegevens van 36 vrouwelijke chimpansees die geboren waren in het Gombe Stream National Park in Tanzania. De dataset bestreek een periode van zo’n vijftig jaar en gaf een goed beeld van het leven van deze chimpansees.
Blijven of migreren?
Sommige vrouwelijke chimpansees bleken de groep waarin ze geboren waren niet te verlaten. Andere deden dat wel, mogelijk om inteelt te voorkomen. En al snel ontdekten de onderzoekers dat de keuze om in de groep te blijven of deze te verlaten van invloed was op het moment waarop deze chimpansees hun eerste jong kregen. Vrouwtjes die in hun geboortegroep bleven hangen, kregen gemiddeld op hun dertiende hun eerste kind. Maar de vrouwtjes die de groep verlieten en op zoek gingen naar een nieuwe groep om in te leven, kregen hun eerste jong pas op hun zestiende.
Sociale steun
Het suggereert dat vrouwelijke chimpansees die geen sociale steun hoeven te verwachten van familie of vrienden langer wachten met het krijgen van jongen. Dat idee wordt onderschreven door het feit dat ook chimpansees die op jonge leeftijd (<8 jaar) hun moeder verliezen, het moederschap uitstellen. Ook zij krijgen hun eerste jong gemiddeld drie jaar later dan chimpansees die wel met een moeder opgroeien.
Sollen
Maar een gebrek aan sociale steun is waarschijnlijk niet de enige reden dat vrouwelijke chimpansees hun zwangerschap uitstellen. Wat ook niet meehelpt, is dat er flink wordt gesold met de chimpansees wanneer ze net nieuw zijn in een groep. De vrouwtjes moeten hun plek in de pikorde verdienen. “Het is een lastige integratieperiode,” stelt onderzoeker Kara Walker.
Meer jongen
Het moment waarop chimpansees zich voortplanten, is doorgaans van invloed op het totale aantal jongen dat zij krijgen. Een vrouwtje dat eerder moeder wordt, heeft meer tijd om jongen op de wereld te zetten. “De vraag rijst dan ook waarom sommige vrouwtjes blijven (in de groep waar ze geboren zijn, red.) en andere gaan,” vertelt onderzoeker Anne Pusey.
Uit het onderzoek blijkt verder dat wilde chimpansees hun eerste jong gemiddeld op latere leeftijd krijgen dan werd gedacht. En dat betekent dat de studie tevens een ander licht kan werpen op een eigenschap die tot voor kort enkel aan mensen werd toegedicht, maar die ook chimpansees klaarblijkelijk hebben. Zo blijkt er zowel bij chimpansees als bij mensen een behoorlijke periode te zitten tussen de kinderjaren en het moment van voortplanting. “Het suggereert dat de ontwikkeling van chimpansees veel meer op die van mensen lijkt dan eerder werd gedacht,” aldus onderzoeker Christopher Walker.
