Nieuw onderzoek wijst uit dat chimpansees en bonobo’s een veel beter sociaal geheugen hebben dan eerder gedacht. Zo kunnen ze vrienden en groepsgenoten van jaren geleden herkennen.
Wetenschapper Christopher Krupenye heeft meegewerkt aan het onderzoek. “Chimpansees en bonobo’s kunnen individuen herkennen, ook al hebben ze elkaar decennialang niet gezien,” vertelt hij. “Daarnaast is er ook een significant patroon zichtbaar, waarbij deze apensoorten veel meer aandacht besteden aan apen waar ze een positieve relatie mee hebben. Dit suggereert dat dit verder gaat dan een vorm van bekendheid met elkaar, en dat ze aandacht besteden aan de kwaliteit van hun sociale relaties.” Het onderzoek is gepubliceerd in het blad Proceedings of the National Academy of Sciences.
Gevoel van herkenning
Het onderzoeksteam heeft zelf veel met apen gewerkt in het verleden. Hierbij hadden ze vaak het idee dat de apen hen leken te herkennen en te waarderen. “Je bent onder de indruk dat ze je herkennen en dat je echt anders voor ze bent dan de gemiddelde dierentuinbezoeker,” legt Krupenye uit. “We wilden dit gevoel en gedrag graag wetenschappelijk onderzoeken.”
De studie
Het team heeft voor het onderzoek dierentuinen bezocht in België, Schotland en Japan. Voor het onderzoek hebben de onderzoekers foto’s verzameld van apen die inmiddels die dierentuinen verlaten hadden of waren overleden. Vervolgens boden ze de apen een sapje aan en lieten ze de foto’s zien. Hierbij gebruikten ze speciale eye-tracking software waarmee ze konden volgen waar de apen naar keken en voor hoe lang. Hieruit bleek dat de apen aanzienlijk langer keken naar foto’s van apen die eerder in hun groep hadden gezeten. Niet alleen dat: ze keken nog veel langer naar foto’s van oude vrienden. Het meest extreme geval hierbij was bonobo Louise: ze herkende haar zus Loretta en neef Erin na meer dan 26 jaar nog steeds.
Sociale wezens
Het resultaat suggereert dat het sociale geheugen van chimpansees en bonobo’s dus wel eens een heel stuk sterker zou kunnen zijn dan we eerder hadden gedacht. Wetenschapper Laura Lewis heeft meegewerkt aan het onderzoek. “We hebben de neiging om te denken dat er grote verschillen zijn tussen deze grote apensoorten en wat wij als mensen kunnen,” legt ze uit. “Wat we echter hebben gezien, is dat deze dieren cognitief erg op ons lijken. Dat is voor mij het meest bijzondere aan dit onderzoek.” Zo wijst Lewis op een krachtige realisatie: “Het idee dat ze dus andere herinneren zou kunnen betekenen dat ze deze soortgenoten ook missen. Vooralsnog blijkt niet uit ons onderzoek dat ze het gevoel van gemis ook ervaren, maar het zou dus zeker wel mogelijk kunnen zijn dat dit aan de hand is.” Mede-onderzoeker Krupenye is het met haar eens: “Dit onderzoek laat duidelijk zien hoe fundamenteel en langdurig deze relaties kunnen zijn. Het is dan ook waarschijnlijk dat het verstoren van deze band erg schadelijk voor ze is.”
Vervolgonderzoek
Voor nu is er dus gekeken naar chimpansees en bonobo’s, maar de wetenschappers willen ook graag andere apensoorten onderzoeken. Daarnaast zijn ze benieuwd of deze apen zich ook gebeurtenissen kunnen herinneren, en hoe sterk de verkregen herinneringen vervolgens zijn.
Wil je bevriend raken met een chimpansee of bonobo? Dan zou het dus zomaar kunnen zijn dat heel veel dierentuinbezoekjes je al een heel eind op weg helpen.
