De landschappen – gelegen op Baffineiland – gingen tientallen millennia schuil onder ijs.
Maar door de opwarming van de aarde is dat ijs verdwenen en pakken de landschappen – voor het eerst in zeker 40.000 jaar – weer wat zonlicht mee. Die conclusie trekken onderzoekers nadat ze op dertig verschillende plekken op Baffineiland oeroude vegetatie verzamelden en dateerden.
Gletsjers
Baffineiland is één van de Canadese Arctische eilanden en wordt gekenmerkt door diepe fjorden die van elkaar gescheiden worden door hoge plateaus die bedekt zijn met ijs. Onder dat ijs bevindt zich oeroud (korst)mos dat er eigenlijk nog net zo uitziet als toen het met ijs bedekt werd. “Wij reizen naar de terugtrekkende ijsranden, bemonsteren planten die hier bloot zijn komen te liggen en dateren deze planten om te achterhalen wanneer het ijs zich op die plek voor het laatst terugtrok,” vertelt onderzoeker Simon Pendleton. “Omdat dode planten uit het landschap verwijderd worden, kan het dateren van gewortelde planten onthullen wanneer de zomers voor het laatst net zo warm waren als in deze eeuw.” Collega Gifford Miller voegt toe: “Gletsjers hebben geen overlevingsstrategieën. Ze reageren direct op zomers temperaturen. Als de zomers warm zijn, trekken ze zich onmiddellijk terug. Als de zomers koel zijn, groeien ze. Daarmee geven ze een vrij betrouwbaar beeld van veranderingen in zomerse temperaturen.”
40.000 jaar
In totaal verzamelden de onderzoekers 48 plantenmonsters nabij 30 verschillende ijskappen die op verschillende hoogtes lagen. En hun onderzoek wijst erop dat de planten op al deze locaties waarschijnlijk gedurende zeker 40.000 jaar continu met ijs bedekt zijn geweest.
Verder stellen de onderzoekers dat het gebied nu de warmste zomer in 115.000 jaar doormaakt en dat Baffineiland over een paar eeuwen weleens helemaal ijsvrij kan zijn. “Normaal gesproken verwacht je onder verschillende topografische omstandigheden planten van verschillende leeftijden te zien,” aldus Pendleton. “Een hooggelegen gebied kan zijn ijs bijvoorbeeld langer vasthouden (dan een lager gelegen gebied, red.). Maar de omvang van de opwarming is zo groot dat alles overal aan het smelten is.”