Bultruggen kunnen bijna 14.000 kilometer van elkaar zwemmen en nog steeds hetzelfde liedje zingen. En dat is niet zomaar een simpel deuntje: het kan wel een half uur duren.
Al langer is bekend dat mannetjesbultruggen complete liederen ten gehore brengen. Het zijn complexe melodieën, die soms lang aanhouden. De reden is niet helemaal duidelijk, maar oceaanwetenschappers gaan ervan uit dat ze net als vogels en ook mensen zingen om een vrouwtje te versieren. Wat het extra bijzonder maakt, is dat een hele populatie hetzelfde lied zingt, met slechts minimale verschillen. En als er al eens een bultrug om onbekende redenen een grotere verandering aanbrengt in de song, dan nemen de anderen de wijziging over.
Oceaanhit
Al in 1996 ontdekten onderzoekers dat liedjes die door de ene groep walvissen werden gezongen soms werden gekopieerd door walvissen van een andere populatie. In dit nieuwe onderzoek kwamen de wetenschappers erachter dat de liedjes vrij nauwkeurig worden overgedragen van groep naar groep en zo een hit kunnen worden in de hele Stille Oceaan.
De wetenschappers wier studie in vakblad Royal Society Open Science verscheen, gebruikten een SoundTrap-recorder om tussen 2016 en 2018 op verschillende plaatsen in de Pacific het geluid van de bultruggen op te nemen. Sommige populaties werden ook met een boot gevolgd. En wat bleek: van de oostkust van Australië tot aan Frans-Polynesië en Ecuador aan toe, zongen de bultruggen hetzelfde lied. De onderzoekers ontdekten zelfs dat twee groepen, eentje in Frans-Polynesië en eentje bij Ecuador, twee compleet verschillende liedjes zongen in 2016 en 2017, maar in 2018 zongen ze plots hetzelfde.
Eenrichtingsverkeer
Het was een verrassende bevinding. De liedjes van de bultrug gaan dus de hele oceaan over, maar het lijkt er wel op dat ze maar in één richting gaan, van west naar oost. Dat komt mogelijk door verschillen in groepsgrootte: kleinere groepen kopiëren de liedjes van grotere groepen. In het westen zouden de populaties groter zijn. Maar dit moet verder onderzocht worden. De onderzoekers denken niet dat bultruggen de enige dieren zijn die hun liedjes kunnen overdragen. Er zijn ongetwijfeld meer soorten die dat kunnen, menen ze.
We spreken van liedjes, maar het zijn eigenlijk verschillende herhaalde frases, beter bekend als thema’s. Elke walvis heeft er meerdere paraat. Eens in de zoveel tijd tijdens het broedseizoen vervangen alle mannetjes hun gezang voor een nieuw melodielijntje. Het is niet duidelijk waarom ze dat doen, maar eerder onderzoek wees al uit dat subtiele wijzigingen tot een groot succes kunnen leiden.
Dat de ene groep de liedjes kopieert van de andere is onderzoekers ook al eens eerder opgevallen, maar niet eerder wist een lied zo’n grote afstand af te leggen: van Oost-Australië naar de kust van Ecuador is zo’n 14.000 kilometer.
De oceaan over
Het mooiste zou zijn als een lied de hele Grote Oceaan rondgaat om uiteindelijk weer bij de oorspronkelijke populatie uit te komen. Wetenschappers denken dat dit moet kunnen, maar dat het lied dan ondertussen wel steeds een klein beetje veranderd is en onherkenbaar zal zijn tegen de tijd dat het weer bij de bedenkers terug is. “Deze studie laat zien dat liedjes die voor het eerst te horen waren bij westelijke groepen de hele Zuid-Pacific kunnen overgaan. Het ondersteunt de mogelijkheid dat er een overdracht plaatsvindt op het hele zuidelijk halfrond van een vocale cultuur die in haar omvang alleen wedijvert met de onze”, schrijven de onderzoekers.
Wanneer de overdracht van de melodieën gebeurt is niet helemaal duidelijk. Mogelijk dragen de mannetjes hun gezang over op het moment dat ze tijdens de zomermaanden op zoek gaan naar voedsel en migreren van het ene gebied naar het andere. Want ze zingen niet alleen tijdens het broedseizoen, maar oefenen ook in de zomer. En juist dan kunnen verschillende groepen elkaar tegenkomen.
