Binnenkort krijgt een kleine groep proefpersonen het vaccin toegediend. En dan zal moeten blijken of het beschermt tegen COVID-19.
Het vaccin – dat voluit de naam ChAdOx1 nCoV-19 draagt – is gemaakt van een verzwakte versie van een verkoudheidsvirus dat onder chimpansees voorkomt. Dit virus is genetisch aangepast, waardoor het niet kan groeien in mensen. Vervolgens hebben onderzoekers dat verzwakte en aangepaste virus gecombineerd met een gen dat een eiwit maakt dat voorkomt in het inmiddels beruchte virus SARS-CoV-2. Het gaat om een zogenoemd ‘spike-eiwit’: te vinden aan de buitenzijde van het virus. Dit eiwit is van cruciaal belang voor SARS-CoV-2, omdat het het virus helpt om menselijke cellen binnen te dringen.
Spikes
“Dit vaccin moet ervoor zorgen dat het meest potente wapen van het virus – de ‘spikes’ – zich tegen het virus richt,” legt onderzoeker Rajeka Lazarus, uit. En wel door het immuunsysteem aan te zetten tot de productie van antilichamen die zich aan deze spikes binden, waardoor het immuunsysteem grip krijgt op het virus en het kan vernietigen.
Onderzoek
Onderzoekers van het Jenner Institute van de universiteit van Oxford en de Oxford Vaccine Group startten de ontwikkeling van dit nieuwe vaccin in januari. En het vaccin kan nu dus al op mensen worden getest. Momenteel wordt in Groot-Brittannië een groep proefpersonen samengesteld. In totaal zullen 150 mensen aan het onderzoek deelnemen. Een deel ervan krijgt het nieuwe vaccin eenmalig toegediend, een ander deel doet dienst als een controlegroep en ontvangt een vaccin tegen meningitis en sepsis. Een heel klein deel van de groep proefpersonen ontvangt het nieuwe coronavaccin twee keer. “Deze studie zal ons helpen om vast te stellen of gezonde mensen met dit nieuwe vaccin beschermd kunnen worden tegen COVID-19,” vertelt onderzoeker Adam Finn. “En de studie levert waardevolle informatie op over de veiligheid van het vaccin en de mate waarin het vaccin in staat is een goede immuunrespons tegen het virus te genereren.”
Opschalen
Hoewel het heel belangrijk is om nieuwe vaccins te testen, is enige haast ook geboden. Sinds het nieuwe coronavirus eind december in China opdook, is het virus al bij meer dan 2,5 miljoen mensen wereldwijd vastgesteld. En meer dan 177.000 mensen zijn reeds door toedoen van het virus overleden. “Op dit moment zijn er geen goedgekeurde vaccins of specifieke behandelingen voor COVID-19,” stelt Lazarus. “Vaccins zijn de meest effectieve manier om uitbraken onder controle te krijgen.” En dus wachten we allemaal met smart op het vaccin waarmee we het nieuwe coronavirus werkelijk te slim af kunnen zijn. Tegelijkertijd wil je voordat je zo’n vaccin op grote schaal inzet, natuurlijk wel zeker weten dat het veilig en effectief is. Maar het testen van een nieuw virus kost tijd. Om toch zo snel mogelijk te kunnen handelen, wordt aan de universiteit van Oxford zoveel mogelijk vooruitgedacht. Zo wordt de productie van het nieuwe vaccin nu al opgeschaald, zodat er – zodra het vaccin met succes onder deze 150 mensen is getest – snel een tweede, grootschaliger klinisch onderzoek kan worden opgezet. “Door onmiddellijk te starten met het opschalen van de productie van het virus, weten we zeker dat er voldoende vaccins beschikbaar zijn voor de volgende tests, waaraan oudere mensen en kinderen zullen deelnemen,” aldus Lazarus.
Als alles meezit, kan het dan ook snel gaan. Volgens Finn zou het vaccin – wanneer het de klinische proeven glansrijk doorstaat – later dit jaar al beschikbaar moeten komen.
De Britten zijn natuurlijk lang niet de enigen die aan een vaccin tegen het nieuwe coronavirus werken. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie zijn er wereldwijd zo’n 70 vaccins in ontwikkeling. De meeste van deze vaccins staan echter nog in de kinderschoenen; slechts vier ervan worden momenteel of binnenkort op mensen getest. Het gaat dan om het hierboven beschreven vaccin ontwikkeld aan de universiteit van Oxford, en drie vaccins ontwikkeld door drie verschillende farmaceutische bedrijven, waarvan er eentje gevestigd is in China en twee in de Verenigde Staten.
