Bracht een zonnestorm in 2016 zes potvissen naar Texel?

Een recent verschenen onderzoek suggereert van wel: de zonnestorm zou ervoor gezorgd hebben dat de enorme dieren even het padje kwijt waren.

In januari 2016 stranden 29 mannelijke potvissen: zes ervan eindigen op Texel, een paar komen uit in Engeland en weer een paar andere in Noord-Duitsland en Denemarken. De reden? Onbekend. Maar in het blad International Journal of Astrobiology komen onderzoekers nu met een interessante theorie op de proppen. De potvissen zouden gestrand zijn doordat een zonnestorm het aardmagnetisch veld verstoorde.

Magnetisch veld
Rond de aarde bevindt zich een magnetisch veld. Dat magnetisch veld is niet overal even sterk, maar heeft zwakke en sterkere punten. En de onderzoekers stellen in hun paper dat potvissen – die in staat zouden zijn om magnetische velden te detecteren – aan de hand van die zwakke en sterkere punten navigeren. Dat gaat allemaal prima, totdat het aardmagnetisch veld overhoop wordt gegooid. En dat kan bijvoorbeeld gebeuren tijdens een zonnestorm. Kortstondig kunnen die magnetische herkenningspunten zich dan tot wel 460 kilometer verplaatsen, zo schrijven de onderzoekers. En daardoor zouden potvissen soms pardoes de verkeerde kant opzwemmen.

Verkeerd
En dat zou ook begin 2016 gebeurd zijn, zo stellen de onderzoekers voor. Enkele dagen daarvoor zou het aardmagnetisch veld door toedoen van meerdere krachtige zonnestormen enigszins zijn aangetast. En daardoor namen de potvissen – die normaliter niet zomaar de Noordzee inzwemmen – de verkeerde afslag.

Vogels
We weten van meerdere dieren dat ze in de war kunnen raken als het aardmagnetisch veld kortstondig iets verandert. Zo overkomt het ook vogels. Maar recent onderzoek suggereerde dat zij hun magnetische oriëntatie minstens één keer per dag toetsen en wel wanneer de zon ondergaat. Het is natuurlijk niet ondenkbaar dat potvissen dat ook doen, maar waarschijnlijk was het toen al te laat. De onderzoekers wijzen er namelijk op dat de potvissen tot wel 100 kilometer per dag af kunnen leggen en tegen de tijd dat ze wellicht hun fout opmerkten, al te diep in de Noordzee zaten en niet meer weg konden komen.

Naïef
Dat de potvissen zo gemakkelijk van de leg raken, denken de onderzoekers ook wel te kunnen verklaren. Alle aangespoelde potvissen waren nog jong en hadden hun jeugd doorgebracht op lagere breedtes. “Waar magnetische verstoringen door toedoen van de zon zwak zijn,” zo schrijven de onderzoekers. De potvissen hadden dus helemaal geen ervaring met magnetische verstoringen. “Naïeve potvissen kunnen dan ook gedesoriënteerd raken in het zuidelijke deel van de Noordzee doordat ze er niet tijdig in slagen om een beroep te doen op een alternatief navigatiesysteem en vervolgens vast komen te zitten in de ondiepe Noordzee.”

De onderzoekers werpen in hun studie een interessante theorie op, maar kunnen nog niet bewijzen dat er ook inderdaad een causaal verband is tussen de zonnestorm van eind 2015 en de strandingen van begin 2016. Nader onderzoek is dan ook hard nodig.

Bronmateriaal

"Solar storms may trigger sperm whale strandings: explanation approaches for multiple strandings in the North Sea in 2016" - International Journal of Astrobiology

Afbeelding bovenaan dit artikel: NASA / SDO / AIA

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd