De Hubble-ruimtetelescoop heeft een spectaculaire frontale botsing tussen twee sterrenstelsels gekiekt. En dat levert een verrassend plaatje op.
Ruimtetelescoop Hubble heeft weer een adembenemende foto geschoten. Zo legde de telescoop een bijzondere botsing tussen twee sterrenstelsels vast. De frontale smak leidde tot de totstandkoming van een opvallende ‘ruimtedriehoek’ bestaande uit nieuw geboren sterren.
ARP 143
Op de foto pronkt het ringvormige sterrenstelsel NGC 2445 (rechts) samen met zijn iets minder flitsende metgezel NGC 2444 (links), een lensvormig sterrenstelsel. Het botsende duo wordt samen ARP 143 genoemd, te vinden in het sterrenbeeld Lynx.
Volgens astronomen zijn de twee sterrenstelsels zo met elkaar verstrengeld geraakt, dat het een enorme explosie van stervorming in NGC 2445 heeft aangewakkerd. Duizenden nieuwe sterren zien er het levenslicht.
Stellaire kraamkamer
Overigens is het niet ongebruikelijk dat er na een botsing in de kernen van sterrenstelsels stervorming plaatsvindt. Door dergelijke galactische ontmoetingen stroomt er namelijk veel gas – de grondstof waaruit sterren worden geboren – naar het centrum toe. Ook in dit geval wordt het hart van NGC 2445 overspoeld met nieuwe sterren door de aanvoer van gas. Wat wel uitzonderlijk is, is de bizarre driehoekige stellaire kraamkamer die is ontstaan.
Blauw en roze
Als we verder inzoomen, vinden we in het hart van NGC 2445 de jongste sterren die niet ouder zijn dan één tot twee miljoen jaar oud. Hubble’s scherpe oog onthult enkele individuele sterren; de helderste en massiefste in het stelsel. De schitterende blauwe ‘klonten’ zijn groeperingen van sterren, terwijl de roze kleur gloeiende gaswolken vertegenwoordigt die jonge, massieve sterrenhopen omhullen.
Filamenten
Afgezien van de stervorming in NGC 2445 is een ander interessant kenmerk dat Hubble heeft ontdekt, de donkere filamenten van gas in de heldere kern van het sterrenstelsel. De filamenten kunnen zijn gevormd door uitbarstingen van materiaal. Met behulp van radiowaarnemingen zijn astronomen op een krachtige bron in het hart van NGC 2445 gestuit die mogelijk verantwoordelijk is voor deze uitbarstingen. De radiobron kan zijn ontstaan door intense stervorming of een zwart gat dat materiaal opslokt dat naar het centrum stroomt.
Kosmisch getouwtrek
Overigens is NGC 2445 nog niet aan de zwaartekracht van zijn partner links ontsnapt. Het paar is verwikkeld geraakt in een kosmisch getouwtrek, dat NGC 2444 lijkt te winnen. Dit sterrenstelsel ‘trekt’ gas uit NGC 2445, wat resulteert in de vreemde, driehoekige stellaire kraamkamer.
Ondertussen in NGC 2444
Hoewel de meeste actie dus plaatsvindt in NGC 2445, betekent dit niet dat het andere lid van het interactiepaar ongedeerd ontsnapt. De zwaartekrachtsstrijd heeft ook zo zijn sporen in NGC 2444 nagelaten, die nu uitgerekt is en daardoor een wat vreemde vorm heeft aangenomen. NGC 2444 bevat overigens alleen nog maar oude sterren, omdat het al zijn gas al lang geleden verloor, ruim voor deze galactische ontmoeting.
Vervolgonderzoek
Astronomen vinden het heel interessant om jonge, massieve sterrenhopen die nog steeds in hun stof- en gascocons zitten, te bestuderen. Dat komt omdat dit soort onderzoek kan leiden tot een beter begrip over hoe stervormig de evolutie van sterrenstelsels beïnvloedt. Onderzoek naar ARP 143 gaat dan ook door. De bedoeling is dat de onlangs gelanceerde Webb-telescoop het botsende duo aan een nadere inspectie zal onderwerpen.
Voor Hubble zit het er nu op. Sommige gebieden in NGC 2445 zijn namelijk gehuld in stof, waardoor het voor de ruimtetelescoop moeilijk is om het in zichtbaar licht te bestuderen. Webb zal echter met behulp van infraroodwaarnemingen in staat zijn om door het dichte stof heen te turen. De bedoeling is dat Webb uiteindelijk een volledige telling van het aantal sterren in NGC 2445 zal leveren. Deze telling kan astronomen vervolgens weer helpen om prangende vragen te beantwoorden, waaronder hoe snel nieuwe sterren geboren worden en hoe lang het duurt voordat sterren volledig zijn gevormd.
