Wanneer er sprake is van een warme dag, dan is het heerlijk om in de schaduw van een boom te zitten en af te koelen. Maar al deze bomen samen hebben ook een negatieve kant. Zo verlagen bossen hun verdamping tijdens korte hittegolven, waardoor de atmosfeer extra opwarmt. Dit beweren onderzoekers van de Wageningen Universiteit. Tijdens extreem langdurige hitteperioden hebben bossen juist weer een koelende werking.
Wetenschappers gingen er tot nu toe van uit dat een gebrek aan neerslag tijdens hittegolven automatisch leidt tot een afname in verdamping. Die afname zou minder zijn voor bossen, omdat bomen met hun diepere wortelstelsels meer water tot hun beschikking hebben. De exacte rol van landgebruik is tot nu toe echter onderbelicht gebleven.
Uit het onderzoek van Ryan Teuling en zijn collega’s blijkt dat er grote verschillen in verdampingsstrategieën bestaan tijdens hittegolven. Graslanden verdampen meer bij hogere temperaturen en stoppen pas als er geen water meer beschikbaar is. Bossen reageren op hogere temperaturen juist door minder te gaan verdampen, waardoor er meer water beschikbaar blijft. Tijdens kortstondige hittegolven vindt daardoor de meeste opwarming plaats boven bossen, maar bij aanhoudende hittegolven zorgt juist de verhoogde verdamping van graslanden voor een watertekort. Dit kan leiden tot extreme temperaturen zoals die optraden in Frankrijk in de zomer van 2003. Mogelijk biedt dit mechanisme ook een verklaring voor de extreme hoge temperaturen in de omgeving van Moskou deze zomer. In dit soort extreme situaties zijn het juist de bossen die een koelend effect hebben op het klimaat.
De wetenschappers gebruikten waarnemingen boven bos en grasland in Europa om de verdampingsstrategieën in kaart te brengen. Het volledige onderzoek is tegen betaling te lezen op de website van Nature.
