In de Sierra Nevada blijken milde natuurbranden niet alleen onschadelijk voor veel vogels, maar zelfs gunstig. Daarnaast houdt het effect lang aan: voor meerdere soorten bleef de dichtheid decennialang hoger in gebieden die eerder gebrand hadden.
Dat blijkt uit nieuw onderzoek gepubliceerd in Fire Ecology, op basis van twintig jaar vogeltellingen en gedetailleerde brandkaarten in Yosemite, Sequoia en Kings Canyon National Parks. Van de 42 onderzochte vogelsoorten bleken er 28 vaker voor te komen in gebieden die in het verleden zijn getroffen door brand. Bij elf van deze soorten hield het positieve effect minstens 35 jaar stand. Uit het onderzoek blijkt dat niet alleen bekende ‘post-fire specialists’ profiteren. Ook generalisten, zoals de grijze junco en de gambels mees doen het duidelijk beter in landschappen die recent deels in rook op zijn gegaan.
Megabrand
De onderzoekers koppelden voor het onderzoek twee decennia aan systematische vogeltellingen aan een lange en goedgedocumenteerde brandgeschiedenis. Zo konden ze per soort de relatie tussen bosbranden en de populatiedichtheid inschatten. Bioloog Chris Ray noemt vooral de duur van het positieve effect verrassend: “Gegeven de invloed van brand op de structuur van vogelhabitats en het langzame herstel van vegetatie is het misschien niet vreemd dat vogels lang te maken hebben met de gevolgen van een bosbrand,” zegt ze. “Maar zelfs kleine bosbranden hadden blijvende effecten op sommige soorten: de louisianatangare en de heremietzanger waren veel talrijker op punten die 35 jaar geleden last hadden van een lichte bosbrand dan op punten die in die periode niet brandden.”
Het team laat weten dat 97,5% van de bemonsterde meetpunten in gebieden lag waar een lichte tot matige bosbrand is geweest. De uitkomsten gaan dus niet zozeer over de extreem intense ‘megabranden’ die de laatste jaren in de regio steeds vaker voorkomen. Daarnaast richtte het onderzoek zich op 42 relatief algemene soorten, wat betekent dat meer specialistische soorten nog onderzocht moeten worden. Ray laat weten: “Onze resultaten zijn niet per se van toepassing op de zeer grote en hevige bosbranden die tegenwoordig vaker optreden. Daarnaast geldt dat we voor zeldzame soorten nog geen stevige conclusies kunnen trekken; er was te weinig data beschikbaar om onze statistische modellen betrouwbaar op deze soorten toe te passen,” legt Ray uit.
Inheemse bevolking
De Sierra Nevada kent trouwens een lange geschiedenis wat betreft menselijk bosbeheer. Ooit kende dit gebied frequente en lichte bosbranden, vaak beheerd door inheemse gemeenschappen. Zulke branden hielden bossen open en bevorderden grotere, oudere bomen door ook dichter bij de grond meer ruimte te maken voor een redelijke luchtstroom. Na 1870 verdwenen deze culturele brandpraktijken tegengehouden door Amerikaanse kolonisten die daarnaast ook natuurlijke bosbranden actiever begonnen te bestrijden.
Uiteindelijk bleek dit een negatief effect te hebben: doordat er geen kleine bosbranden meer waren kon meer ‘brandstof’ zich opstapelen op de bosgrond waardoor de omvang en intensiteit van bosbranden toenam. Inmiddels zijn de Amerikanen tot inkeer gekomen: beheerders zetten tegenwoordig weer gecontroleerde kleine bosbranden in om te voorkomen dat een ‘megabrand’ voor komt.
Dat eeuwenoude beleid blijkt nu dus nog positiever te zijn dan eerder gedacht: ook een breed spectrum aan vogels heeft er baat bij. De data suggereren bovendien dat niet alleen lichte, maar ook matige bosbranden positieve effecten kunnen hebben. Ray zegt: “Beheerders mogen bemoedigd zijn: veel vogels lijken ook te profiteren van branden die meer in de categorie ‘mild’ vallen.”
Tegelijkertijd blijft het nodig om een slag om de arm te houden. De effecten zijn vastgesteld in nationale parken en voor veelvoorkomende soorten; andere landschappen of zeldzame vogels kunnen anders reageren. Daarnaast moet ook nog uit een volgend onderzoek blijken wáárom bosbranden gunstig zijn voor vogels.
Toch laten de uitkomsten duidelijk zien dat de inheemse bevolking van de Sierra Nevada het al die tijd bij het juiste eind had: een gevarieerd brandpatroon, veroorzaakt door kleinere bosbranden, creëert een leefgebied waar de meeste bosvogels veel baat bij hebben. Dat is precies het soort nuance waar bos- en natuurbeheerders naar zoeken: niet ieder vuur is slecht, en doordacht gebruik van vuur kan biodiversiteit ondersteunen en tegelijkertijd het risico op catastrofale megabranden verkleinen.
Ook elke dag vers het laatste wetenschapsnieuws in je inbox? Of elke week?
Schrijf je hier in voor de nieuwsbrief!
Luister ook naar de Scientias Podcast:
