De arm waarin je een vaccin krijgt, heeft meer invloed dan je denkt.
Wetenschappers hebben ontdekt dat, als je je boosterprik in dezelfde arm krijgt als je eerste vaccin, je afweer sneller en beter werkt. Dit trucje, hoewel het bijna te simpel klinkt om waar te zijn, kan wereldwijd een reëel verschil maken in hoe goed vaccins ons beschermen.
Een team van onderzoekers van de Rutgers Universiteit en het Garvan Instituut heeft dit uitgezocht. Zij publiceerden hun bevindingen in het wetenschappelijke vakblad Cell. Het team ontdekte dat bij muizen én mensen een boostervaccinatie in dezelfde arm als de eerste prik leidt tot een snellere productie van beschermende antilichamen. “Het lijkt een klein detail, maar het blijkt een groot verschil te maken”, zegt hoofdonderzoeker Tri Giang Phan in een persbericht.
Geheugencellen blijven rondhangen
Als je een vaccin krijgt, gaat je lichaam aan de slag om zich te wapenen tegen de ziekteverwekker. Dat doet het met speciale cellen, B-geheugencellen genoemd. Deze cellen zijn een soort geheugen van je immuunsysteem: ze onthouden hoe ze de vijand moeten verslaan. Maar hier komt het interessante: deze cellen blijven vooral hangen in de lymfeklieren dicht bij de plek waar je de prik kreeg.
Krijg je de booster in dezelfde arm? Dan worden die geheugencellen meteen wakker geschud. Ze gaan naar speciale zones in de lymfeklieren, de ‘germinale centra’. Daar worden ze getraind om nog sterkere antistoffen te maken. Het resultaat? Je bent sneller en beter beschermd, ook tegen verschillende versies van een virus.
Wat zagen de onderzoekers?
Om dit te testen, keken de wetenschappers naar 30 gezonde mensen die het Pfizer-vaccin tegen COVID-19 kregen. De ene helft kreeg de booster in dezelfde arm als de eerste prik, de andere helft in de tegenovergestelde arm. Wat bleek? Na 5 tot 7 dagen hadden de ‘zelfde arm’-mensen veel meer neutraliserende antistoffen in hun bloed. Deze antistoffen konden ook beter omgaan met varianten zoals Delta en Omicron.
“Dit was vooral belangrijk in de eerste week na vaccinatie”, legt mede-onderzoeker C. Mee Ling Munier uit. “Na ongeveer vier weken waren de verschillen minder uitgesproken, maar de snellere bescherming kan cruciaal zijn tijdens een epidemie.” En dat is vooral handig bij virussen die snel veranderen, zoals griep of corona.
Waarom is dit zo bijzonder?
Het mooiste is: dit kost niets extra’s. Je hebt geen nieuwe prikken of ingewikkelde technologie nodig. Alleen een bewuste keuze om de booster in dezelfde arm te zetten. In het lab zagen de onderzoekers ook dat speciale cellen in de lymfeklieren, macrofagen genaamd, een handje helpen. Deze cellen zorgen ervoor dat de geheugencellen op de juiste plek terechtkomen en goed hun werk doen.
En er is meer. Het lijkt erop dat dit niet alleen werkt bij één specifiek vaccin. Als je lymfeklieren eenmaal ‘wakker’ zijn door een prik, reageren ze daarna ook beter op andere vaccins. De onderzoekers willen nu uitzoeken hoe goed dit trucje exact werkt bij andere vaccins, zoals tegen de griep of andere ziektes. En hoe zit het met kinderen of ouderen? Heeft het bij hen hetzelfde effect? Dat zijn vragen voor toekomstig onderzoek.
