NASA staat voor de uitdagende situatie om astronauten Butch Wilmore en Suni Williams veilig terug naar de aarde te brengen. Zou concurrent SpaceX moeten inspringen om te helpen?
Wat was de blijdschap groot toen astronauten Butch Wilmore en Suni Williams op 5 juni succesvol met de Boeing Starliner naar het ISS werden gelanceerd. De volgende dag arriveerden ze veilig en wel op het ruimtestation. Het oorspronkelijke plan was dat ze daar slechts acht dagen zouden blijven. Maar dat verliep anders dan gepland. De met problemen geplaagde Starliner bleek het ook ditmaal af te laten weten. Inmiddels zijn er al elf weken verstreken en bevinden Wilmore en Williams zich nog steeds op het ISS. Wat is er precies aan de hand en komen de twee astronauten ooit nog thuis? Een update!
Testvlucht
Begin juni was na jaren van afstel (zie kader) dan eindelijk het moment daar: de lancering van de eerste bemande Starliner-testvlucht naar het internationaal ruimtestation. Tijdens de vlucht naar het ISS onderging Starliner verschillende tests. Op die manier wilde NASA een goed beeld krijgen of Starliner klaar is voor het echte werk: het regelmatig vervoeren van astronauten van en naar het ISS. De testvlucht was bedoeld om verschillende aspecten te evalueren, waaronder het transportsysteem, het lanceerplatform, de raket, het ruimtevaartuig zelf, de operationele prestaties in de ruimte en de veilige terugkeer naar de aarde met bemanning aan boord.
De eindelijke, succesvolle lancering van de bemande Starliner was voor Boeing een belangrijk, maar vooral ook beladen moment. Boeing heeft jarenlang naar dit moment toegewerkt, maar het proces verliep niet altijd vlekkeloos. Vooral de eerste onbemande testvlucht naar het ISS in 2019 was een flinke tegenvaller. Tijdens die vlucht, waarin Boeing wilde aantonen dat de CST-100 Starliner klaar was voor het vervoeren van astronauten, bleek het ruimtevaartuig kort na de lancering niet in de juiste baan te zijn. Het keerde zonder het ISS te ontmoeten terug naar huis. In 2021 volgde een herkansing, maar problemen met de aandrijving dwongen Boeing om de onbemande testvlucht uit te stellen. Na maanden van reparaties slaagde de Starliner er uiteindelijk in mei 2022 in om succesvol naar het ISS te reizen. Maar een bemande testvlucht moest nog twee jaar op zich laten wachten. Begin mei had dat al moeten gebeuren, maar opnieuw hielden technische mankementen de Starliner aan de grond. De vreugde was dan ook enorm toen de Starliner begin juni eindelijk vertrok. Maar die blijdschap was maar van korte duur…
En van dat laatste lijkt het nu maar niet te komen. Dit komt doordat ingenieurs tijdens de vlucht naar het ISS merkten dat enkele stuwraketten van het ruimtevaartuig niet naar behoren functioneerden. Tot overmaat van ramp werden er ook enkele lekkages in het heliumsysteem van de Starliner waargenomen. Hoewel Wilmore en Williams aanvankelijk maar ongeveer een week op het ruimtestation zouden verblijven, zitten ze daar nu dus al 2,5 maand ‘vast’. Want NASA wil, om hun veiligheid te waarborgen, natuurlijk niet dat ze met een defecte Starliner terug naar de aarde keren.
Geen haast
Sindsdien hebben de ingenieursteams van NASA en Boeing meerdere tests op de stuwraketten uitgevoerd en uitgebreide gegevensanalyses verricht. NASA verklaart dat er ‘geen haast’ is om de bemanning naar huis te brengen. En dus nemen NASA en Boeing de tijd om meer over de Starliner te leren. “Dit is een les die we hebben geleerd na het ongeluk met ruimteveer Columbia,” aldus NASA. De teams van NASA en Boeing bestuderen zorgvuldig de gegevens van extra tests, zowel in de ruimte als op aarde, zodat de missiebeheerder de beste en veiligste beslissing kan nemen over hoe en wanneer de bemanning naar de aarde kan terugkeren.
Ondertussen op het ISS
Wilmore en Williams hoeven zich aan boord van het ISS overigens zeker niet te vervelen. Terwijl ingenieurs de technische problemen oplossen, zijn de astronauten bezig met wetenschappelijk onderzoek, onderhoudstaken en helpen bij de voorbereidingen van ruimtewandelingen. Zo dragen de twee astronauten bijvoorbeeld bij aan experimenten die nieuwe methoden voor het produceren van glasvezelkabels en het kweken van planten aan boord van het station onderzoeken. Daarnaast blijven ze de vluchtsystemen van de Starliner in de gaten houden en nemen ze actief deel aan technische vergaderingen. Ook hoeven ze niet te verhongeren. Het ISS heeft alles wat de bemanning nodig heeft, zoals voedsel, water, kleding en zuurstof. Bovendien zorgen NASA en haar partners voor regelmatige bevoorradingsmissies naar het ruimtestation, die extra voorraden en vracht brengen.
Met Wilmore en Williams hoef je echt geen medelijden te hebben. Ze zijn zeker geen groentjes, beiden hebben al twee lange verblijven op het ruimtestation achter de rug. Bovendien wisten ze waar ze aan begonnen: NASA-astronauten starten hun missies met een volledig begrip van de mogelijke scenario’s die zich kunnen voordoen. Deze missie is daar geen uitzondering op. Het betekent dat ze zich goed bewust waren van de kans op onverwachte situaties, zoals een langer verblijf aan boord van het station dan oorspronkelijk gepland.
Hoe lang Wilmore en Williams zich nog op het ISS moeten zien te vermaken, is op dit moment onzeker. NASA onderzoekt momenteel twee verschillende opties.
De terugkeer
De eerste optie is dat de twee astronauten zoals gepland met de Starliner terug naar de aarde zullen komen. Wanneer dat precies zal kunnen gebeuren, is nog onduidelijk. De tweede optie ligt iets gevoeliger. In dit geval zouden Wilmore en Williams namelijk met de SpaceX Dragon, een concurrent van de Starliner, terug naar huis worden gebracht. Hoewel er nog geen beslissingen zijn genomen, overweegt NASA beide opties. In het laatste geval zal de Starliner zich autonoom loskoppelen en onbemand terugkeren naar de aarde. Als NASA besluit om de Starliner zonder bemanning terug te sturen, zouden Wilmore en Williams op het ruimtestation blijven tot eind februari 2025. In dat geval zou NASA de SpaceX Crew-9-missie herplannen door eind september alleen twee bemanningsleden te lanceren in plaats van vier. Wilmore en Williams zouden dan begin volgend jaar terugkeren naar de aarde na de reguliere Crew-9-missie.
Of het veiliger is om de twee astronauten met een SpaceX Dragon naar de aarde te brengen? Niet per sé, zo stelt NASA. “Bemande testvluchten brengen altijd risico’s met zich mee,” schrijft het agentschap in een verklaring. “En hoewel rotatiemissies vaak routineus lijken, zijn ze ook niet zonder risico.” NASA moet dit risico beoordelen en bepalen of het veilig genoeg is voor de bemanning voordat elke vlucht kan doorgaan.
Op dit moment neemt NASA verschillende maatregelen. Zo heeft het agentschap de lancering van SpaceX Crew-9 en de terugkeer van SpaceX Crew-8 aangepast om meer tijd te hebben voor het afronden van de terugkeerplannen voor de Starliner. Daarnaast bestudeert NASA het bemanningsschema om ervoor te zorgen dat Wilmore en Williams, als het nodig is, met Crew-9 kunnen terugkeren. NASA zal nog twee beoordelingen uitvoeren – een Program Control Board en een Agency Flight Readiness Review – voordat er wordt beslist hoe Wilmore en Williams veilig van het ruimtestation terugkomen. Eind augustus verwacht NASA een beslissing te nemen over de volgende stappen. Wordt vervolgd!
