En ja, dat is nu wetenschappelijk bewezen.
Soms kan het gebeuren dat na het doorslikken van voedsel, het onverhoopt in je keel of slokdarm vast komt te zitten. Niet alleen veroorzaakt dit een onaangenaam gevoel, het kan in sommige gevallen zelfs ronduit gevaarlijk zijn. In het verleden is geopperd dat cola mogelijk kan helpen bij het losmaken van vastzittend voedsel. Onderzoekers van Amsterdam UMC besloten dit nader te bestuderen. Want is dit opmerkelijke advies een feit of toch een fabel?
Geblokkeerde slokdarm
Als er iets in je keel blijft steken, is dat alles behalve een pretje. “Een geblokkeerde slokdarm is pijnlijk en beangstigend,” vertelt hoofdauteur van de nieuwe studie Arjan Bredenoord aan Scientias.nl. “De patiënt heeft soms het idee dat hij of zij stikt. Bovendien bestaat het risico dat het speeksel in de luchtpijp terechtkomt omdat het niet meer kan worden doorgeslikt. Dit kan leiden tot hoesten, ademnood en zelfs longontsteking.”
Cola
Cola wordt vaak in verband gebracht met vieringen en specifiek met de kerstperiode (wie kent de grote coca-cola-vrachtwagen uit de kerstreclame niet?). Het is dus niet verrassend als het tijdens het kerstdiner op tafel staat. Het betekent dat deze zoete drank gemakkelijk beschikbaar is mocht er iets in je keel blijven steken. Veel mensen zijn ervan overtuigd dat cola effectief is in dergelijke gevallen. “Noodarts Elise Tiebie, de drijvende kracht achter dit project, zag online dat het gebruik van cola als remedie echt vaak wordt genoemd,” zegt Bredenoord. “Ze kwam deze informatie tegen op tipwebsites, Wikipedia en zelfs in een anekdote in een Britse krant over paramedici die met cola levens zouden hebben gered. Ik heb zelfs gehoord dat artsen het aanbevelen.”
Spoed-endoscopie
In een nieuwe studie, gepubliceerd in de British Medical Journal Kersteditie, hebben Bredenoord en zijn onderzoeksteam, verspreid over vijf verschillende Nederlandse ziekenhuizen, onderzocht of cola daadwerkelijk effectief en veilig is bij het oplossen van stukjes voedsel die vastzitten in de slokdarm. Daarvoor bestudeerden ze 51 patiënten die met dit vervelende kwaaltje naar de spoedeisende hulp waren afgereisd. Wanneer het vermoeden bestaat dat het stukje voedsel nog steeds in de slokdarm zit, wordt er in het ziekenhuis een spoed-endoscopie uitgevoerd. Hierbij wordt een camera via de mond in de slokdarm ingebracht en het vastzittende voedsel wordt vervolgens met behulp van een netje of een tang verwijderd. Tijdens het wachten op de endoscopie kreeg de helft van de patiënten cola aangereikt, terwijl de andere helft simpelweg wachtte. Als de patiënten ook na de slokjes cola nog steeds moeite hadden met het doorslikken van speeksel, werd er een spoed-endoscopie uitgevoerd en werd het vastzittende stukje voedsel alsnog verwijderd.
Het werkt niet
De resultaten laten zien dat de vermeende levensreddende eigenschappen van cola zijn overschat. Cola had helemaal geen positief effect; Zowel bij de patiënten die cola kregen als bij degenen die afwachtten zonder cola was er – na uitvoering van de spoed-endoscopie – een verbetering in 61 procenten van de gevallen. Overigens waren er geen bijwerkingen of complicaties waargenomen als gevolg van het gebruik van cola. Maar met de studie is de veronderstelling dat cola een levensreddend middel zou zijn in ieder geval wel ontkracht. “Het gebruik van cola leidde dus niet tot verbetering bij het losmaken van vastzittend voedsel in de slokdarm,” concludeert Bredenoord. “Vaak kwam het voedsel vanzelf na verloop van tijd los. En als dat niet het geval was, werd een endoscopie uitgevoerd.”
Oplossend vermogen van cola
Mocht er tijdens het kerstdiner iets in je keel blijven steken, dan heeft het dus geen zin om te proberen het met cola weg te spoelen. Iets wat Bredenoord toch enigszins verbaasde. “We waren eigenlijk best verrast dat cola niet effectief bleek te zijn,” zegt hij. “Zowel patiënten als veel artsen waren ervan overtuigd dat het wel zou werken.” Waar dit idee precies is geboren, is dan ook een raadsel. “Ik zou het echt niet weten,” zegt Bredenoord desgevraagd. “Er circuleren wel meer verhalen over het oplossend vermogen van cola. Er wordt beweerd dat cola bijvoorbeeld een roestige spijker kan oplossen of dat een tand binnen een dag volledig kan oplossen als deze in een glas cola wordt geplaatst.”
Les
De studie is dan ook een belangrijke les. Mocht er iets in je keel blijven steken, ga dan gelijk naar het ziekenhuis. “Cola helpt niet,” zegt Bredenoord. “Dit mag de behandeling van een spoed-endoscopie dan ook niet vertragen.” Neem daarnaast ook geen andere verhalen serieus die beweren dat andere middelen effectief zijn. “Eerder is geprobeerd glucagon te gebruiken (een hormoon dat door de alvleesklier wordt aangemaakt en soms gebruikt wordt om bepaalde spieren, zoals de slokdarm, te ontspannen, red.). Maar de effectiviteit hiervan bij het oplossen van voedselblokkades in de slokdarm is niet bewezen.”
Kortom, met de studie heeft Bredenoord aangetoond dat cola als remedie tegen een geblokkeerde slokdarm een mythe blijkt te zijn. Het is belangrijk deze misvatting te ontkrachten en niet te vertrouwen op cola als oplossing voor dit medische probleem. “Hopelijk beëindigen onze bevindingen de verspreiding van dit misverstand,” besluit Bredenoord.
