Stel je voor: je bent op vakantie naar Colombia, waar je lekker aan het ontspannen bent. Dan wordt je ineens aangestoten door een mede-tourist die naar een wel érg bijzondere vogel wijst: een groene suikervogel die half man en half vrouw is. Dit overkwam de Nieuw-Zeelandse wetenschapper Hamish Spencer. Het is de eerste keer in meer dan honderd jaar dat zo’n groene suikervogel is gespot.
De vogel is ontdekt door John Murillo, een vogelaar die toevallig ook op vakantie was naar Colombia. Toen Spencer uiteindelijk de groene suikervogel aanschouwde, wist hij meteen hoe zeldzaam het beestje was. Zo was de vogel een bilaterale gynandromorf, wat betekent dat de vogel zowel mannelijke als vrouwelijke kenmerken heeft. Op de foto’s is een duidelijke scheidingslijn te zien tussen de groene veren die typisch bij vrouwtjes horen, en de blauwe veren die typerend zijn voor mannetjes. Naast de vogel zelf, zijn dan ook vooral de foto’s ervan behoorlijk bijzonder. Spencer: ”Dit zijn waarschijnlijk de beste foto’s die ooit zijn genomen van een bilaterale gynandromorfe vogel in het wild.” Het onderzoek is gepubliceerd in het blad Journal of Field Ornithology.
Drie jaar geleden werd er ook al een bilaterale gynandromorf gespot. Echter ging het hier om een roodborstkardinaal. Zo legde onderzoeker Annie Lindsay in 2020 aan Scientias uit hoé zeldzaam deze vogels nu precies zijn: “Tot op heden (‘heden’ is hier 2020, red.) – sinds de telling in 1961 begon – zijn er slechts vijf gynandromorfe vogels ontdekt in een dataset van 800.000 vogels.” Het zien van zo’n vogel werd destijds dan ook wel een beetje vergeleken met het vinden van een eenhoorn. Wil je hier meer over lezen? Kijk dan eens hier.
Hoe het werkt
“Dit fenomeen is het resultaat van een fout, dat te maken heeft met de productie van een ei,” vertelt Spencer. “Doordat de scheiding van vrouwelijke cellen niet goed gaat, is het mogelijk dat het ei dubbel bevrucht raakt door twee zaadcellen.” Dit is dus dan ook de achterliggende reden hoe het kan dat de vogel zowel blauwe als groene veren heeft. “Het fenomeen is extreem zeldzaam in vogels. Zo ben ik niet bekend met voorbeelden uit Nieuw-Zeeland. Veel vogelaars zullen in hun leven dan ook nooit een bilaterale gynandromorf spotten. Ik voel me erg bevoorrecht dat ik deze vogel mocht zien.”
Andersom
Er is nog maar één keer eerder een bilaterale gynandromorfe groene suikervogel gespot. Dat was in 1914, door Kniesche. Nu is de rechterkant blauw en de linkerkant groen, maar in 1914 was dat precies omgedraaid: toen was de rechterkant groen en de linkerkant blauw. “Dit laat zien dat beide kanten mannelijk of vrouwelijk kunnen zijn,” legt Spencer uit. Volgens de wetenschapper zijn gynandromorfen belangrijk, omdat ze ons kunnen helpen om geslachtsbepaling bij en seksueel gedrag van vogels beter te begrijpen.
Overigens rent Spencer er niet alléén met alle aandacht ervandoor. Zo heeft hij, waarschijnlijk als bedankje, John Murillo opgenomen in zijn onderzoeksverslag als medewetenschapper en Investigation lead. Zo wordt ook hij een bijzondere vogel(aar).
