Om koel te blijven blaast het dier heuse snottebellen; een ongekende en unieke manier om hitte te lijf te gaan.
Dat er op het Australische vasteland bijzondere dieren leven, weten we al langer. Maar een nieuwe studie onderstreept dit eens te meer. Onderzoekers hebben namelijk ontdekt hoe de Australische mierenegel (Tachyglossus aculeatus), koel blijft op verzengende zomerdagen. Als je aan het eten bent, leg je bord maar even opzij.
Stekelmierenegel
De bestudeerde Australische mierenegel is op het eerste gezicht al een eigenaardig dier. Om te beginnen is het een zoogdier dat eieren legt. Wanneer de eieren zijn uitgekomen, zoogt de moeder haar jongen met melk. Net als egels, waaraan de Australische mierenegel overigens niet verwant is, heeft hij lange stekels waarmee hij zich beschermt. Daartussen groeit een ruwe vacht. Het beest heeft een lange en spitse snuit, net als een miereneter. De mierenegel eet vooral termieten en mieren.
Australische hitte
De Australische mierenegel heeft een groot verspreidingsgebied. Hij komt voor in geheel Australië, waaronder Tasmanië en eilandjes voor de kust en op Nieuw-Guinea. De mierenegel weet zich bovendien ook in bijna alle habitats te redden, van gematigde bossen en regenwouden tot aan savannes, (half-)woestijnen en berggebieden. En ook dat is opvallend. Wetenschappers hebben zich al lang afgevraagd hoe de mierenegel erin slaagt te overleven in hete Australische klimaten. Eerdere studies hebben namelijk aangetoond dat het dier een relatief lage warmtetolerantie heeft. Wanneer het kwik boven de 35 graden Celsius stijgt, zou hij niet moeten kunnen overleven.
Hoe doen ze het?
Toch weet de bizarre mierenegel ook verzengende Australische zomerdagen het hoofd te bieden. Maar hoe? “Australische mierenegels kunnen niet hijgen, zweten of likken om warmte te verliezen,” legt onderzoeker Christine Cooper uit. Om hun ‘geheime wapen’ aan het licht te brengen, bestudeerden onderzoekers wilde mierenegels die ongeveer 170 kilometer ten zuidwesten van de stad Perth leven. Gedurende een jaar namen onderzoekers minstens één keer per maand de temperatuur op van 124 wilde mierenegels met behulp van infrarood-thermografiecamera’s. Het team noteerde ook de temperatuur van de omgeving.
Snottebellen…
Het team ontdekte enkele fascinerende manieren waarop Australische mierenegels koel weten te blijven. De eerste heeft te maken met hun snot. “De mierenegels blazen bellen uit hun neus,” zegt Cooper. “Deze bellen knappen vervolgens op het puntje van hun neus uit elkaar. Op die manier bevochtigen de snottebellen de neus. Terwijl het vocht verdampt, koelt het hun bloed af. Dit betekent dat het puntje van de neus eigenlijk werkt als een soort verdamper.”
…en stekels
Tegelijkertijd zorgen de stekels op hun rug voor een flexibele isolatie. “We ontdekten dat mierenegels warmte vasthouden in hun ruggengraat,” vertelt Cooper. “Vervolgens voeren ze warmte af naar hun ruggengraatloze gebieden, zoals hun buik en hun benen. Deze gebieden werken dus in feite als een soort thermisch venster, dat warmte-uitwisseling mogelijk maakt.”
Volgens de onderzoekers verklaren deze opmerkelijke eigenschappen de onverwacht hoge warmtetolerantie van de Australische mierenegel. “Het verklaart hoe ze actief kunnen blijven onder warme omstandigheden,” aldus Cooper. “Sterker nog, ze kunnen hierdoor bij veel hogere temperaturen actief blijven dan tot nu toe gedacht.”
De studie verschaft niet alleen meer inzicht in de opvallende overlevingsstrategieën van één van de vreemdste dieren op het Australische continent. “Een beter begrip van de thermische biologie van Australische mierenegels is ook belangrijk om te voorspellen hoe ze reageren op een opwarmend klimaat,” zegt Cooper. En zoals uit de bevindingen blijkt, heeft de mierenegel een betere kans om te overleven dan eerder werd gedacht. Daarnaast geeft de studie ook belangrijke aanwijzingen over hoe de eerste zoogdieren mogelijk functioneerden. Hoewel dat nog verder onderzocht moet worden, is het in ieder geval interessant om te weten dat het blazen van snottebellen blijkbaar een uiterst effectieve manier is om hitte te lijf te gaan.
