Hop, het ingrediënt dat bier zijn vertrouwde smaak geeft, gedijt niet goed bij hoge temperaturen en aanhoudende droogte. En met meer mislukte oogsten in het verschiet, zou die heerlijke smaakervaring van een verfrissend biertje weleens een zeldzame traktatie kunnen worden.
Bier is (na water en thee) de op twee na meest gedronken drank ter wereld. Bovendien is het tevens de meest geliefde alcoholische drank wereldwijd. “Mensen drinken het graag vanwege de geur en de smaak,” vertelt onderzoeker Martin Mozny in gesprek met Scientias.nl. Maar hoe lang kunnen we er nog massaal van genieten? In een nieuwe studie komt Mozny met enigszins verontrustende bevindingen. Want ook bier blijkt niet tegen de druk van klimaatverandering opgewassen te zijn.
De vier hoofdingrediënten van bier
Bier bestaat meestal uit vier hoofdingrediënten, namelijk water, graan, gist en hop. Water vormt de basis van bier en maakt het grootste deel van de inhoud uit. Graan voorziet het bier van suikers die nodig zijn voor de fermentatie. Gist is een micro-organisme dat verantwoordelijk is voor de fermentatie van de suikers in het bier, waarbij alcohol en koolstofdioxide worden geproduceerd. En dan hebben we nog hop, dat wordt toegevoegd om bier zijn bitterheid te geven. Dit is onder andere te danken aan bepaalde stoffen in hop die alfazuren worden genoemd en tevens invloed hebben op de kwaliteit van het bier. “In feite fungeert hop als het ‘kruid’ dat bier zijn intrigerende smaak en aroma verleent,” aldus Mozny.
Hop in nood
En precies met dit laatste ingrediënt gaat het moment niet echt voor de wind. Een onderzoek in Nature Communications voorspelt dat tegen 2050 Europese bierproducerende regio’s een 4 tot 18 procent lagere opbrengst van traditionele aromatische hop en een 20 tot 31 procent lagere hoeveelheid alfazuren zullen meemaken. “Dit is een enorm probleem,” stelt Mozny. “Als er geen aanpassingsmaatregelen worden genomen, zal er een tekort aan de productie van aromatische hop ontstaan. Dit tekort zal de productie van hoogwaardige en ambachtelijke bieren beperken.”
Studie
Om tot deze conclusie te komen, verzamelde Mozny en zijn collega’s gegevens over de opbrengst van bierhop en het gehalte aan alfazuren tussen 1971 en 2018 uit 90 procent van de Europese bierhopgroeiende regio’s in Duitsland, Tsjechië en Slovenië. Ze ontdekten dat in vergelijking met de periode vóór 1994, de hop 20 dagen eerder begon te rijpen, de productie jaarlijks met bijna 0,2 ton per hectare afnam en het gehalte aan alfazuren in hop met ongeveer 0,6 procent daalde. Dat hop eerder rijpt lijkt misschien niet zo’n probleem, maar is het wel. “De generatieve fase van de hopplant begint wanneer de dagen langer worden,” legt Mozny desgevraagd uit. “Dit vormt dan ook een aanzienlijk probleem voor de ontwikkeling van alle aromatische stoffen in de hop.”
Toekomst
De onderzoekers voorspellen dat deze trend zich in de toekomst onverstoorbaar zal doorzetten, wat uiteindelijk zal leiden tot de eerder genoemde desastreuse afnames. En doordat het gehalte aan alfazuren in hop afneemt, zal dit vooral leiden tot een minder aangename smaak van bier.
Zeldzamer en minder lekker
Aangezien hoogwaardige aromahop alleen in bepaalde regio’s met de juiste klimaat- en milieuomstandigheden wordt geteeld, is het bijna niet te voorkomen dat klimaatverandering de productie zal beïnvloeden. De grootste afnames worden verwacht in hopgroeiende regio’s in het zuiden van Europa, zoals Tettnang in Zuid-Duitsland en Celje in Slovenië. Deze verwachte dalingen worden toegeschreven aan toenemende temperaturen en een toename van frequente en ernstige periodes van droogte, zo blijkt uit modellen. “Het steeds vaker voorkomen van droogtes heeft een negatieve invloed op de opbrengst, terwijl hogere temperaturen leiden tot een afname van het aromatische gehalte,” merkt Mozny op.
Aanpassingen
Om hoogwaardig bier te kunnen blijven produceren, betogen de auteurs dat we de traditionele methoden van de hopteelt moeten ‘upgraden’ om zo de negatieve gevolgen van klimaatverandering in Europa af te wenden. “Zonder aanpassingsmaatregelen zullen we verdere afnames in de Europese hopproductie gaan zien,” waarschuwt Mozny. “Vooral in Zuid-Europa kan hopverbouw onrendabel worden. Dit zou de beschikbaarheid van hoogwaardige bieren voor de gemiddelde consument in gevaar kunnen brengen.” Gelukkig kunnen we wel iets doen om de toekomst van bier te verzekeren. “Eén van de voorgestelde maatregelen is de aanleg van irrigatiesystemen om de productie in droge periodes te stabiliseren,” oppert Mozny. “Een andere optie is om de juiste gebieden voor hopverbouw te selecteren, bijvoorbeeld in valleien met hogere grondwaterstanden of beschutte locaties. Ook zouden we ons kunnen verdiepen in nieuwe hopvariëteiten die resistenter zijn. Ten slotte kunnen groeiregulatoren en duurzamere teelttechnologieën uitkomst bieden.”
Wereldwijd probleem
Al met al laten de onderzoekers wederom zien hoe klimaatverandering onze voedselvoorziening aantast. Hoewel we al wisten dat veranderingen in temperatuur, neerslagpatronen en de frequentie van extreme weersomstandigheden de landbouw, veeteelt en visserij beïnvloeden, blijkt nu dat ook het door menig geliefde biertje niet aan deze dreigingen ontkomt. En dat heeft verstrekkende gevolgen. “Klimaatverandering heeft invloed op alle hopkwekers over de hele wereld,” zegt Mozny. “Amerikaanse kwekers ervaren bijvoorbeeld dezelfde problemen. Dit betekent dat een tekort aan productie niet kan worden opgelost door uit andere landen te importeren. Het gevolg hiervan is dat de productie van hoogwaardige bieren wordt beperkt en dat de prijs ervan stijgt.”
Voor bierliefhebbers (en dat zijn er wereldwijd nogal wat), kunnen deze bevindingen als een onaangename verrassing komen. Niet alleen wordt de kans dat je in de toekomst op het terras nog een ambachtelijk biertje kunt bestellen kleiner, ook wordt ie minder lekker en waarschijnlijk ook nog eens fors duurder. De hoop is dan ook dat de voorgestelde maatregelen het tij kunnen keren. Want alleen op die manier kunnen we de toekomst van ‘s werelds op twee na populairste drank veiligstellen.
