Onderzoekers verwachten dat het de lengte van een dag met fracties van een seconde zal kunnen veranderen.
De binnenste kern van de aarde is een solide bol van ijzer en nikkel, ingeklemd tussen de vloeibare buitenste kern van hetzelfde materiaal. Het heeft ongeveer dezelfde grootte als de maan en ligt bijna 5000 kilometer onder onze voeten. Al twintig jaar lang is de beweging van de binnenste kern een punt van discussie binnen de wetenschappelijke gemeenschap. Er bestaan namelijk verschillende opvattingen over de rotatiesnelheid van de kern ten opzichte van het oppervlak van de aarde. Sommigen beweren dat de kern sneller draait dan het oppervlak, terwijl anderen het tegenovergestelde betogen. Hoe zit het nou?
Seismische golven
Dat hierover onenigheid bestaat, is niet zo vreemd. De binnenste kern van de aarde kan namelijk niet zomaar worden bezocht of bekeken. Wetenschappers moeten seismische golven van aardbevingen gebruiken om beelden te creëren van de beweging van de binnenste kern.
Studie
Om voor eens en altijd duidelijkheid te scheppen, hebben onderzoekers nu seismische gegevens geanalyseerd van 121 herhaalde aardbevingen die plaatsvonden tussen 1991 en 2023 rond de Zuid-Sandwich-eilanden. Herhaalde aardbevingen zijn seismische gebeurtenissen die op dezelfde plek plaatsvinden en dezelfde seismogrammen veroorzaken. Daarnaast maakten ze gebruik van gegevens van Sovjet-nucleaire tests uit de periode tussen 1971 en 1974, evenals herhaalde nucleaire tests uit Frankrijk en de Verenigde Staten die eerder waren gebruikt in andere studies naar de binnenste kern van de aarde.
Langzamer
De bevindingen uit de studie zijn duidelijk. Zo levert de studie nu overtuigend bewijs dat de binnenste kern sinds ongeveer 2010 begon te vertragen en nu langzamer beweegt dan het aardoppervlak. Dit is opmerkelijk omdat het voor het eerst in 40 jaar is dat de kern niet sneller, maar juist langzamer beweegt dan de aardmantel. Deze recente verandering geeft aan dat de binnenste kern nu vertraagt ten opzichte van zijn snelheid in voorgaande decennia.
“Toen ik voor het eerst de seismogrammen zag die wezen op deze verandering, was ik verbaasd,” herinnert onderzoeker John Vidale zich. “Maar na nog eens tweeëntwintig observaties die dezelfde trend bevestigden, was de conclusie onontkoombaar: de binnenste kern was voor het eerst in vele decennia vertraagd. Hoewel andere wetenschappers recentelijk vergelijkbare en verschillende modellen hebben voorgesteld, biedt ons nieuwste onderzoek het meest overtuigende bewijs.”
Verklaring
Wat hier precies de reden voor is? Volgens Vidale wordt de vertraging in de rotatiesnelheid van de binnenste kern veroorzaakt door de draaiing van de vloeibare ijzeren buitenste kern, die verantwoordelijk is voor het genereren van het magnetische veld van de aarde. Daarnaast spelen gravitationele krachten van dichtere gebieden in de bovenliggende rotsachtige mantel een rol.
Gaan we er iets van merken?
Een prangende vraag is natuurlijk of we iets van de vertraging zullen merken. Maar die kans is vrij klein. Het zal naar verwachting minimale merkbare gevolgen hebben voor het dagelijks leven op aarde. “De veranderingen in de binnenste kern zou de lengte van een dag mogelijk met een fractie van een seconde kunnen veranderen,” merkt Vidale op. Hij benadrukt dat deze veranderingen extreem subtiel zijn, op het niveau van duizendsten van een seconde, en bijna niet waarneembaar te midden van de dynamiek van de oceaanstromen en de atmosfeer.
De wetenschappers richten zich in hun toekomstige onderzoek op het nog gedetailleerder in kaart brengen van de beweging van de binnenste kern, met als doel precies te begrijpen wat de oorzaken zijn van deze verschuiving. “De dans van de binnenste kern is mogelijk nog complexer dan we tot nu toe dachten,” besluit Vidale.
