Mannetjes zijn uitgerust met een harige, roodgekleurde ‘kroon’ en poten. Maar waarschijnlijk is hij niet eens in staat zijn eigen kleurrijke pracht te bewonderen.
Dieren gebruiken kleuren op allerlei manieren. Denk aan camouflage, het intimideren van rivalen of het aantrekken van partners. Het is echter niet altijd duidelijk wat felle kleuren kunnen betekenen. Want wat is precies de functie van de roodgekleurde ‘kroon’ en poten van de springspin Saitis barbipes? Onderzoekers breken zich er het hoofd over. Want dit spinnetje blijkt zijn eigen rode tinten niet eens te kunnen waarnemen.
Saitis barbipes
Saitis barbipes is een veelvoorkomende springspin in Europa en Noord-Afrika. Je vindt ‘m bijvoorbeeld in Mediterrane gebieden op huizen en rotsen. De vrouwtjes zijn bruin gekleurd, terwijl de mannetjes van voren gezien vele kleuren hebben: groene ogen, zwarte strepen op de witte voorpoten en een rode kleur boven de ogen. De grotere achterpoten zijn rood bij het lichaam en gaan over in zwart met witte uiteinden. Aanvankelijk werd gedacht dat mannetjes hun imponerende, rode kleuren gebruikten om een vrouwtje te versieren. Maar er blijkt meer aan de hand te zijn.
Studie
In een nieuwe studie besloten onderzoekers te ontraadselen wat Saitis barbipes eigenlijk precies ziet. “We gingen ervan uit dat ze kleuren gebruiken voor communicatie,” zegt onderzoeker David Outomuro. “Maar we wisten niet of ze die kleuren zelf met hun visuele systeem kunnen zien.” De onderzoekers verzamelden spinnen uit Slovenië en wilden weten of zij over bepaalde lichtgevoelige of kleurgevoelige fotoreceptoren beschikken. Het leidt tot een verrassende ontdekking. Want opvallend genoeg vonden de onderzoekers geen bewijs voor een rode fotoreceptor. De rode kleuren die voor ons dus zo levendig zijn, zijn waarschijnlijk niet meer dan donkere vlekken voor de springspin.
Kleurenblind
Het betekent dat het bijzonder kleurrijke spinnetje dus verrassend genoeg zelf kleurenblind is. Hij is niet eens in staat zijn eigen kleurrijke pracht te bewonderen. In plaats van het levendige rood dat wij op zijn gezicht en poten zien, ziet de springspin mogelijk in plaats van rood, een soort donkergroen. En dat betekent tegelijkertijd dat Saitis barbipes zijn kleurrijke voorkomen mogelijk voor een ander doeleinde gebruikt dan het aantrekken van vrouwtjes.
Wat hier gaande is? De onderzoekers vermoeden dat de Saitis barbipes zich met zijn rode en zwarte kleuren goed weet te camoufleren. Roofdieren die namelijk wel rood waarnemen, zet ie op het verkeerde spoor. Dat zit zo. “De rode en zwarte kleuren vermengen samen tot een tussenliggende, oranje-, bruinachtige kleur,” legt onderzoeker Cynthia Tedore uit. “Dit helpt de spin om beter op te gaan in zijn leefomgeving – die voornamelijk uit bladafval bestaat – dan een volledig zwarte kleur zou doen.”
Zonnebrandcrème
Volgens de onderzoekers herinnert deze ontdekking ons eraan hoe dieren de wereld soms op een heel andere manier waarnemen dan wijzelf. Je kunt dit een beetje vergelijken met ons eigen gebruik van zonnebrandcrème. Zonnebrandcrème absorbeert extreem goed ultraviolet licht. Maar we merken hier zelf eigenlijk vrij weinig van, omdat we dat spectrum niet kunnen zien. “Als aliens ons zouden bestuderen, zouden ze zich mogelijk afvragen waarom we ons lichaam verven met sterk UV-absorberende kleuren als we op het strand gaan liggen,” zegt onderzoeker Nathan Morehouse. “We kunnen zelf ultraviolet licht niet zien, dus we hebben geen idee dat we oplichten in ultraviolet wanneer we zonnebrandcrème aanbrengen.”
De resultaten laten zien dat de natuur ons blijft verbazen. “We dachten dat kleurrijke spinnen veel kleur zouden kunnen zien,” zegt Outomuro. Maar dat is dus zeker niet altijd het geval. “Dieren kunnen de wereld ervaren op een manier die ons volkomen vreemd is,” besluit Morehouse.
