Bijna 100 jaar oud medicijn rekent af met autisme in muizen

muis

Wetenschappers hebben een bijna honderd jaar oud medicijn gebruikt om muizen met autisme-achtige symptomen te behandelen. En met succes. De symptomen verdwenen dankzij het medicijn dat normaliter slaapziekte behandelt.

De onderzoekers borduren met hun studie voort op een nieuwe theorie die stelt dat autisme deels het gevolg is van een abnormale communicatie tussen cellen. “Twintig procent van de factoren die geassocieerd worden met autisme zijn genetisch, maar de meeste zijn dat niet,” legt onderzoeker Robert Naviaux uit. “Het is fout om te denken dat genen en de omgeving twee onafhankelijke factoren zijn. Genen en de omgeving gaan de interactie met elkaar aan. Het netto-resultaat van die interactie is stofwisseling.” Eén van de universele symptomen van autisme is een verstoring van de stofwisseling.

Bedreigde cellen
Wanneer cellen bedreigd worden of beschadigd raken (bijvoorbeeld door toedoen van bacteriën of virussen) dan reageren ze defensief. Hun membranen verstijven en de interne stofwisselingsprocessen veranderen. Ook de communicatie tussen cellen wordt beperkt. De cellen zijn als het ware in verhoogde staat van paraatheid. Dat wordt een probleem wanneer die verhoogde staat van paraatheid langdurig in stand wordt gehouden. “Cellen gedragen zich als landen die in oorlog met elkaar zijn. Wanneer dreiging ontstaat, verharden hun grenzen. Ze vertrouwen hun buren niet meer. Maar zonder constante communicatie met de buitenwereld beginnen cellen anders te functioneren. In het geval van neuronen maken ze bijvoorbeeld minder of juist te veel verbindingen.” Maar hoe houdt dit nu verband met autisme? “Je kunt het verband als volgt zien: wanneer cellen stoppen met praten, stoppen kinderen met praten.”

Suramine
De grote vraag is natuurlijk: is daar iets aan te doen? De onderzoekers pakten er het middel suramine bij. Dit middel is al bijna 100 jaar in omloop en wordt gebruikt om de Afrikaanse slaapziekte – een aandoening die veroorzaakt wordt door een parasiet – te behandelen. Het middel kan de verhoogde staat van paraatheid van cellen doorbreken. De onderzoekers verzamelden een aantal muizen met autisme-achtige symptomen en dienden ze het middel toe. De cellen van deze muizen gingen zich daarop weer normaal gedragen. Ze waren niet langer in de hierboven beschreven verhoogde staat van paraatheid. Ook het autisme-achtige gedrag werd gecorrigeerd.

Tijdelijk
Het effect van suramine was echter niet permanent. Eén dosis bleef ongeveer vijf weken effectief. Daarna nam de werking af. Het middel langdurig herhaaldelijk toedienen, is geen optie. Dat kan resulteren in onder meer bloedarmoede. Ook benadrukken de onderzoekers dat suramine niet preventief werkte: het middel kon niet voorkomen dat de muizen autisme-achtige symptomen kregen.

De onderzoekers noemen de resultaten hoopgevend. Ze hopen later dit jaar nog te achterhalen of het middel dit effect ook heeft op kinderen met autisme. “Het corrigeren van abnormaal gedrag in een muis staat natuurlijk ver af van een behandeling voor mensen,” erkent Naviaux. “Maar we denken dat deze aanpak een nieuwe en frisse manier is om te denken aan en behandelen van de uitdaging die autisme heet.” Hij benadrukt dat zijn studie niet alle andere studies met een andere kijk op autisme onderuit schoffelt. “Ons werk spreekt niet tegen wat anderen hebben ontdekt of gedaan. Het is een ander perspectief. Ons idee is dat deze behandeling – het elimineren van een basaal, onderliggend stofwisselingsprobleem – een hindernis verwijdert en andere niet op medicijnen gebaseerde therapieën effectiever kan maken.”

Bronmateriaal

"Single Dose Reverses Autism-like Symptoms in Mice" - UCSD.edu
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door Rama (via Wikimedia Commons).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd