Sommige chimpansees doen het zelfs zo graag dat ze bereid zijn om er een lekkere snack voor te laten liggen. Dat blijkt uit nieuw onderzoek.
Wij mensen zijn van nature behoorlijk nieuwsgierig. Zeker naar de sores van een ander. Daarvan getuigt onder meer het grote succes van realityseries – zoals Big Brother. Net als onze voorliefde voor roddelbladen en lastig te onderdrukken neiging om (telefoon)gesprekken in de trein of het café af te luisteren. Maar we zijn niet de enigen, zo blijkt uit een nieuw onderzoek. Ook chimpansees blijken namelijk uitermate nieuwsgierig te zijn naar sociale interacties tussen soortgenoten. Tot die conclusie komen onderzoekers in het blad Proceedings of the Royal Society B.
Aanleiding
Het idee voor het onderzoek ontstond tijdens eerdere studies, waarin de betrokken wetenschappers zowel kinderen als chimpansees observeerden en er regelmatig getuige van waren dat zij alles uit hun handen lieten vallen om ongegeneerd naar hun soortgenoten te gaan zitten kijken. Het wees voorzichtig op een gedeelde ‘sociale nieuwsgierigheid’. Om na te gaan of daar echt sprake van was, besloten de onderzoekers daar middels experimenten wat dieper in te duiken.
Experimenten
Voor deze experimenten verzamelden de onderzoekers een aantal chimpansees. Deze kregen op een tablet eerst een filmpje te zien van een sociale interactie tussen twee soortgenoten (zoals twee chimpansees die elkaar verzorgden, samen speelden of ruziemaakten). Daarna werd die tablet voor de ogen van de chimpansees in een afgesloten, houten doos gelegd. Vervolgens kregen de chimpansees nog een filmpje te zien, op een tweede tablet. In dat filmpje waren de verrichtingen van één chimpansee te zien. Ook die tablet werd daarna in een houten doos gestopt, waarna de chimpansees de kans kregen om één van de twee dozen te openen. De onderzoekers herhaalden dit experiment met kinderen – die tussen de 4 en 6 jaar oud waren. Dat experiment was vrijwel hetzelfde, alleen kregen de kinderen geen filmpjes van chimpansees te zien, maar van mensen. Zowel de chimpansees als de kinderen bleken in dit eerste experiment steevast meer tijd te besteden aan het bekijken van sociale interacties tussen soortgenoten.
Iets lekkers of liever sociale interacties tussen anderen begluren?
Daarop zetten de onderzoekers een tweede experiment op, waarin zowel de chimpansees als de kinderen slechts één van de twee dozen mochten openen. Alleen zat er dit keer in één doos een tablet waarop sociale interacties werden afgespeeld en in de andere een beloning: voor de chimpansees jackfruitzaden en voor de kinderen knikkers. Opvallend genoeg bleken met name de jongere kindern en mannelijke chimpansees vaker voor het filmpje te kiezen dan voor de beloning.
Positief of negatief?
In een derde en laatste experiment gingen de wetenschappers vervolgens nog na of de deelnemers liever positieve sociale interacties bekijken (zoals: samen spelen) of een voorkeur hebben voor negatieve sociale interacties (zoals: ruzies). Chimpansees bleken geen sterke voorkeur te hebben, maar kinderen wel. Naarmate ze ouder werden, raakten de jongens meer geïnteresseerd in negatieve interacties, terwijl de meisjes juist een voorkeur hadden voor positieve interacties.
Diepgewortelde nieuwsgierigheid
De experimenten onthullen dat zowel chimpansees als jonge kinderen liever filmpjes van sociale interacties bekijken dan filmpjes van een eenzame soortgenoot. Én dat mannelijke chimpansees en jonge kinderen zelfs bereid zijn om een prijs te betalen – in de vorm van jackfruitzaden of knikkers – om toegang te krijgen tot sociale interacties. Het wijst er volgens de onderzoekers op dat we onze ‘sociale nieuwsgierigheid’ delen met chimpansees. “Deze studie laat zien dat onze interesse in wat anderen aan het doen zijn – wat je ook een beetje nieuwsgierig of gluurderig zou kunnen noemen – al op jonge leeftijd begint en diepgeworteld is,” vertelt onderzoeker Esther Herrmann.
En hoewel die sociale nieuwsgierigheid zo op het eerste gezicht misschien niet echt een deugd lijkt, is het zeker wel nuttig. Door te kijken hoe anderen met elkaar omgaan, samenwerken of ruziemaken, kunnen we relaties beter gaan begrijpen, krijgen we meer inzicht in wie we kunnen vertrouwen en hoe we zelf uit de narigheid kunnen blijven. “Dit soort sociale nieuwsgierigheid is belangrijk om meer te weten te komen over onze omgeving, beslissingen te nemen en relaties te vormen,” bevestigt Herrmann.
