Het leven op aarde wordt mede mogelijk gemaakt door de aanwezigheid van water. Lang werd gedacht dat dat water door ruimtestenen op de – oorspronkelijk droge – aarde is afgezet. Maar nieuw onderzoek trekt die aanname nu ernstig in twijfel.
Zonder water was op onze planeet nooit leven ontstaan. Daar zijn wetenschappers het wel over eens. Waar ze het echter maar niet eens over kunnen worden, is waar het water op aarde nu precies vandaan komt. Een vrij populaire theorie stelt dat we de aanwezigheid van water – en in het verlengde daarvan dus ook het ontstaan van leven – te danken hebben aan meteorietinslagen. Waterrijke ruimtestenen zouden lang geleden op de aarde zijn geklapt en deze en passant op aanzienlijke hoeveelheden water hebben getrakteerd. Het klinkt misschien als een logisch verhaal, maar niet alle wetenschappers zijn overtuigd. Sommige onderzoekers denken namelijk dat de aarde die ruimtestenen helemaal niet nodig had en van zichzelf al rijk was aan water.
Nieuw onderzoek
Hoe zit het nu? Een nieuw onderzoek, verschenen in het blad Icarus, lijkt meer duidelijkheid te kunnen scheppen. In het onderzoek onthullen de wetenschappers namelijk dat een analyse van een zeldzame ruimtesteen er sterk op hint dat het water op de jonge aarde helemaal niet uit de lucht is komen vallen, maar er simpelweg al was.
Meteoriet
De onderzoekers trekken die conclusie nadat ze zich bogen over een zeldzaam type meteoriet: een enstatiet-chondriet. Dat de onderzoekers er in hun zoektocht naar de oorsprong van het water op aarde juist voor kozen deze ruimtesteen te bestuderen, is goed te verklaren. De jonge aarde bestond namelijk uit materiaal dat qua samenstelling vergelijkbaar moet zijn geweest met de samenstelling van de enstatiet-chondriet. Door de meteoriet te bestuderen, kunnen onderzoekers dan ook meer zeggen over hoe de jonge aarde in elkaar stak en of deze bijvoorbeeld ook over waterstof beschikte.
Waterstof
Een analyse van de op Antarctica teruggevonden enstatiet-chondriet onthult nu dat deze behoorlijk wat waterstof herbergt. Maar daar blijft het niet bij. In hun studie kunnen de wetenschappers ook uitsluiten dat de aanwezigheid van waterstof het resultaat is van contaminatie tijdens of na de inslag op aarde. In andere woorden: ze weten zeker dat de gevonden waterstof van oorsprong in de ruimtesteen thuishoort. En aangezien de samenstelling van deze ruimtesteen vergelijkbaar is met de samenstelling van het materiaal waaruit de jonge aarde werd gevormd, moet de aarde van zichzelf ook al rijk aan waterstof zijn geweest, zo concluderen de onderzoekers.
Conclusie
“Dit onderzoek levert belangrijk bewijs voor de theorie dat het water op aarde van oorsprong afkomstig is van de planeet zelf,” concludeert onderzoeker Tom Barrett. Collega James Bryson sluit zich daarbij aan. “Wij denken nu dat het materiaal waaruit onze planeet ontstond – en dat we met behulp van deze zeldzame meteorieten kunnen bestuderen – veel rijker was aan waterstof dan eerder werd gedacht. Dat onderschrijft het idee dat de vorming van water op aarde een natuurlijk proces was, in plaats van een toevalstreffer, waarbij waterrijke ruimtestenen onze planeet kort nadat deze gevormd werd, bombardeerden.”
Het onderzoek heeft overigens niet alleen implicaties voor de geschiedenis van onze eigen planeet. De conclusie dat het materiaal waaruit de aarde is ontstaan rijk was aan waterstof, kan namelijk ook implicaties hebben voor andere aardachtige planeten die uit vergelijkbaar materiaal zijn gevormd. Denk bijvoorbeeld aan Mars. “Mogelijk zijn zij ook met behoorlijke waterstofconcentraties tot stand gekomen,” vertelt Barrett aan Scientias.nl. “En dat zou kunnen betekenen dat water op andere, maar met de aarde vergelijkbare planeten wellicht vaker voorkomt dan gedacht.” En dat vergroot mogelijk weer de kans dat op die planeten leven ontstaat, op een manier die vergelijkbaar is met de manier waarop het leven hier op aarde tot stand is gekomen.
