Bekend diabetesmedicijn kan kans op dementie mogelijk fors verlagen

Veelbelovende resultaten op het gebied van dementie: een oud diabetesmedicijn zou het risico op de geheugenziekte fors kunnen verkleinen.

Het gaat meer bepaald om het middel pioglitazon, ook wel bekend als thiazolidinedion of TZD afgekort. Dit veelgebruikte diabetesmedicijn kan het risico op dementie met wel 22 procent verlagen. Het middel kan vooral dementie voorkomen bij patiënten met een hoog risico op milde of gematigde diabetes type 2. Er zou snel onderzoek moeten komen om te bepalen of het medicijn voortaan hiervoor gebruikt kan worden, aldus de onderzoekers van de University of California.

Overeenkomsten diabetes en dementie
Omdat diabetes type 2 en dementie sommige fysiologische patronen delen, zijn onderzoekers al langer aan het kijken of de middelen tegen diabetes mogelijk ook beschermen tegen dementie of in ieder geval de klachten kunnen verminderen. Tot nu toe waren de bevindingen inconsistent.

Om toch verder te komen besloten de Amerikaanse onderzoekers om drie diabetesmedicijnen te vergelijken wat betreft het risico op dementie bij oudere mensen met diabetes type 2. Ze werden behandeld met gliclazide of pioglitazon enerzijds of alleen metformine anderzijds. Daarvoor keken de wetenschappers naar de gezondheidsdossiers van bijna 560.000 Amerikaanse 60-plussers met diabetes type 2 tussen 2000 en 2019. Ze werden gemiddeld acht jaar gevolgd.

Een jaar is genoeg
Na minstens een jaar pioglitazongebruik daalde de kans op dementie met 22 procent vergeleken met de mensen die alleen metformine gebruikten. Vooral de kans op vasculaire dementie daalde fors. Aangezien hart- en vaatziekten de kans op Alzheimer vergroten zal pioglitazon ook deels effect hebben door de voordelen voor het vaatstelsel, denken de onderzoekers.

Opvallend genoeg nam het risico op dementie juist toe door gebruik van gliclazide alleen. Dat brengt de onderzoekers tot hun aanbeveling om dit middel aan te vullen met een van de andere twee medicijnen. Verdere analyse wees uit dat de deelnemers die jonger waren dan 75 het meeste baat hadden bij pioglitazon. Dat maakt duidelijk hoe belangrijk het is om al vroeg te beginnen met de preventie van dementie. Ook was dit middel effectiever bij patiënten met overgewicht of obesitas. “Onze bevindingen bieden artsen meer informatie bij hun selectie van bloedsuikerverlagende medicatie voor patiënten met milde of gematigde diabetes type 2 en een verhoogd risico op dementie”, legt hoofdonderzoeker Jin Zhou uit van de University of California.

Veelbelovend
De onderzoekers benadrukken dat het een observationele studie betreft. Een causaal verband is niet aangetoond. Ook waren de deelnemers voornamelijk mannelijk en wit en was er geen informatie beschikbaar over eventuele genetische factoren of bijvoorbeeld de nierfunctie. Maar ze zeggen wel dat hun resultaten zo veelbelovend zijn dat vervolgonderzoek naar diabetesmedicijnen en hun effect op dementie prioriteit moet geven aan het middel pioglitazon.

Ook is het volgens de onderzoekers goed om patiënten te informeren over de mogelijk verlaagde kans op dementie door gebruik van dit medicijn. Ze zouden dit middel dan kunnen verkiezen boven andere medicijnen. Het is natuurlijk veel gemakkelijker om een bestaand medicijn te gebruiken. “Een nieuw doel geven aan een bestaand middel voor een andere aandoening zou een goedkopere en snellere manier zijn om een nieuwe dementiebehandeling te ontwikkelen”, reageert James Connell van het Britse Alzheimer’s Research UK.

Het is nog verre van een oplossing voor de op handen zijnde dementie-epidemie, maar het is een klein stapje in de goede richting. En een eenvoudig stapje bovendien.

Diabetes en dementie
Eerder onderzoek heeft aangetoond dat mensen met diabetes meer kans hebben op alzheimer. Dat zou enerzijds komen door de vaatschade die ontstaat door diabetes. Anderzijds kan een verhoogde bloedsuiker in de hersenen de productie van het alzheimereiwit amyloid-beta opdrijven. Te veel van dit eiwit leidt tot ophopingen, die plaques worden genoemd en langzaam steeds meer hersenfuncties aantasten. De diabetesmedicijnen zouden zo niet alleen helpen tegen de suikerziekte, maar ook beschermen tegen dementie.

Bronmateriaal

"Use of oral diabetes medications and the risk of incident dementia in US veterans aged ≥60 years with type 2 diabetes" - BMJ Open Diabetes Research & Care

Afbeelding bovenaan dit artikel: Ocskaymark / Getty (via Canva.com)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd