Na lang door de ruimte te hebben rondgezworven, wordt het bezoekje aan ons zonnestelsel de interstellaire komeet teveel.
Het lijkt erop alsof de interstellaire komeet 2I/Borisov geen lang leven meer beschoren is. Onlangs meldden onderzoekers al een plotselinge toename in de helderheid van de komeet. Dit deed hen vermoeden dat 2I/Borisov niet heelhuids ons zonnestelsel gaat verlaten. Nu stapelt meer bewijs voor deze theorie zich op.
Twee stukken
De onderzoekers detecteerden de toename in helderheid met behulp van het Optical Gravitational Lensing Experiment (OGLE), een instrument te vinden op Las Campanas Observatory in Chili. “Het gedrag wijst sterk op een fragmentatie van de kern,” concludeerden de onderzoekers destijds. Om de komeet nog beter te bestuderen, besloten astronomen nu ook de hulp in te schakelen van de Hubble ruimtetelescoop. En uit deze recente Hubble-waarnemingen blijkt dat de komeet in ten minste twee stukken is gebroken. “Eerdere afbeeldingen toonden een enkele innerlijke helderheidskern,” schrijven de onderzoekers. “Maar recentere foto’s laten daarentegen duidelijk een niet-stellaire kern zien, wat overeenkomt met twee losse componenten die van elkaar gescheiden zijn.”
Het betekent dat de komeet langzaam maar zeker uit elkaar valt. Dit heeft waarschijnlijk te maken met zijn bezoekje aan onze zon. De komeet stevende eind 2019 af op onze moederster en naderde deze het dichtste op 8 december tot een afstand van ongeveer 2 AE (Astronomische Eenheid, de afstand aarde-zon). Hoe triest het ook is dat de komeet langzaam afbrokkelt, het is een geweldige kans voor astronomen. Het betekent namelijk dat ze duidelijker dan ooit de fragmentatie van een interstellaire bezoeker kunnen bestuderen. En dit kan mogelijk hele interessante informatie over de samenstelling van de komeet onthullen.
Vergelijkbaar
Dat 2I/Borisov nu langzaam fragmenteert, bewijst maar weer dat de interstellaire komeet sterke overeenkomsten heeft met kometen uit ons zonnestelsel. Ook kometen die in ons eigen zonnestelsel zijn geboren hebben we regelmatig helderder zien worden als ze zich in de buurt van de zon wagen. Denk bijvoorbeeld aan komeet 67P – van dichtbij bestudeerd door ruimtesonde Rosetta. Om te begrijpen hoe dat precies zit, moet je je een komeet voorstellen als een ‘vieze ijsbal’: een mengsel van puin, stof en ijs. Doordat de komeet dichter bij de zon in de buurt komt, warmt deze op en sublimeert (verdampt) het ijs. Daarbij komt ook stof vrij. En hoe meer stof er vrijkomt, hoe helderder de komeet – of nauwkeuriger gezegd: de coma, oftewel de nevelige wolk rond de kern van de komeet – lijkt.
Fragmentatie
Bovendien komt de gebeurtenis niet geheel als een verrassing. Het is namelijk bekend dat kometen met lange omlooptijden doorgaans wat gemakkelijker uiteenvallen dan kometen met kortere omlooptijden. Daarnaast wees de relatief kleine kern van de komeet – volgens observaties van Hubble is deze nog geen kilometer groot – ook al uit dat hij vatbaarder is voor fragmentatie.
2I / Borisov werd in augustus 2019 voor het eerst gespot door de Oekraïense amateurastronoom Gennady Borisov. En sindsdien is de astronomische gemeenschap in de ban van dit bijzondere object dat in een ander zonnestelsel het levenslicht zag. De afgelopen maanden hebben waarnemingen van 2I/Borisov een schat aan informatie opgeleverd. Zo weten we ondertussen dat er op 2I/Borisov water te vinden is en dat de komeet oxalonitril bevat; een gas dat ook vaak voorkomt in ‘onze’ kometen. Bovendien hebben verschillende foto’s (zoals deze en deze) ons een beeld gegeven van zijn voorkomen en belangrijke eigenschappen onthult. Astronomen zullen de bijzondere interstellaire bezoeker de komende tijd nauwgezet in de gaten blijven houden, zodat we zoveel mogelijk van zijn fragmentatie kunnen volgen.