Bacteriën ontdekt in klei-rijke onderlaag van de Atacama-woestijn

De vondst suggereert voorzichtig dat vergelijkbare ontdekkingen op Mars wachten.

Een internationaal team van onderzoekers heeft een bijzondere ontdekking gedaan in de Atacama-woestijn in Chili. In de woestijn – die bekend staat als de droogste plek op aarde – heeft men op ongeveer 30 centimeter diepte natte klei ontdekt. En in die klei is een breed scala aan micro-organismen aangetroffen.

Dertig soorten
“De kleilagen worden bewoond door micro-organismen,” vertelt onderzoeker Alberto G. Fairén. Analyse wijst uit dat het om zeker 30 verschillende soorten microben en archaea (unieke eencellige organismen die ook wel oerbacteriën worden genoemd).

De vondst laat maar weer eens zien dat leven op tal van – in onze ogen niet direct gastvrije – plaatsen mogelijk is. Maar de ontdekking van microben in ondergrondse kleilagen heeft ook implicaties voor het leven op andere plaatsen in ons zonnestelsel, zo stelt Fairén. Zo is het niet ondenkbaar dat ondergrondse kleilagen op Mars in het verleden ook microben hebben geherbergd – of mogelijk zelfs nog steeds herbergen.

Atacama en Mars
De Atacama-woestijn wordt over het algemeen gezien als een gebied dat in veel opzichten vergelijkbaar is met Mars. Zo is het gebied ook heel droog en net als Mars – dat net als de Atacama-woestijn ooit een stuk warmer en natter is geweest – rijk aan kleimineralen. Die kleimineralen zijn met name heel interessant voor astrobiologen, omdat ze ontstaan door de interactie tussen water en gesteente en dus getuigen van de (voormalige) aanwezigheid van water, dat weer een belangrijke voorwaarde is voor het ontstaan en de instandhouding van leven zoals wij dat kennen. Daarnaast blijven eventuele sporen van (vergaan) leven vrij goed bewaard in klei. “Dat is waarom klei zo belangrijk is,” aldus Fairén. “Klei conserveert organische materialen en biomarkers heel goed én komt overvloedig voor op Mars.” Geen wonder dat de Marsrover die momenteel onderweg is naar Mars om daar op jacht te gaan naar sporen van leven – Perseverance genaamd – in ondergrondse klei op zoek zal gaan naar biosignaturen (fysische of chemische verschijnselen die alleen veroorzaakt kunnen worden door het voorkomen van leven).

Implicaties
Wat het onderzoek in de Atacama-woestijn nu suggereert, is dat het heel goed mogelijk is dat in die ondergrondse kleilagen op Mars (sporen van) levensvormen te vinden zijn. En dat die – afgaand op wat we op aarde zien – ook relatief gemakkelijk gevonden kunnen worden door Marsrovers. Daarnaast kan het onderzoek in de Atacama-woestijn van pas komen als Perseverance op Mars arriveert en daadwerkelijk op zoek gaat naar sporen van leven. “Dit paper kan richting geven aan de zoektocht,” denkt Fairén, verwijzend naar zijn studie in het blad Scientific Reports. “En onthullen waar we moeten zoeken en welke instrumenten we moeten gebruiken.”

Fairén en collega’s deden onderzoek in een deel van de Atacama-woestijn dat ook wel aangeduid wordt als Yungay. Eerder stelden onderzoekers al vast dat hier onder het oppervlak klei te vinden is. Maar het is voor het eerst dat wetenschappers aantonen dat deze kleilagen ook bewoond zijn. Of dat ook geldt voor ondergrondse kleilagen op Mars, is nog even afwachten. NASA’s Perseverance is momenteel onderweg naar Mars en arriveert daar naar verwachting in februari 2021. In 2023 krijgt deze versterking van Rosalind Franklin: een rover gebouwd door de Europese en Russische ruimtevaartorganisaties die eveneens ontworpen is om sporen van Martiaans leven te vinden en tot wel twee meter diep monsters kan nemen.

WIST JE DAT…

…Perseverance niet in zijn eentje naar Mars reist? De rover wordt vergezeld door een heuse helikopter. Deze zal na aankomst op Mars het luchtruim kiezen en twee testvluchten maken. Een primeur (als het lukt)!

Bronmateriaal

"Clay subsoil at Earth’s driest place may signal life on Mars" - Cornell University
Afbeelding bovenaan dit artikel: Julian Hacker from Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd