Wetenschappers tonen aan dat bacteriën uit de orde Pelagibacterales een gas genereren dat de vorming van wolken stimuleert en de atmosfeer stabiliseert.
In elke theelepel zeewater zijn tot een half miljoen bacteriën uit de orde Pelagibacterales te vinden. Aangenomen wordt dan ook dat er maar weinig organismen zijn waarvan er zoveel op aarde te vinden zijn. En al enige tijd wordt vermoed dat deze bacteriën van grote invloed zijn op ons klimaat. Sterker nog: ze dragen bij aan de stabiliteit van onze atmosfeer.
Hoe dan?
Wanneer de hoeveelheid zonlicht die het oppervlak van de aarde bereikt, toeneemt, neemt ook fytoplankton toe. Dit fytoplankton produceert een stofje dat kortweg DMSP wordt genoemd. En meer fytoplankton betekent meer DMSP. Dit DMSP wordt weer afgebroken door bacteriën, waardoor een goedje ontstaat dat kortweg aangeduid wordt als DMS. Door een reeks chemische processen stimuleert DMS de totstandkoming van wolken, die zonlicht reflecteren en dus voorkomen dat er minder zonlicht het oppervlak bereikt. Het hele proces – dat dus in gang wordt gezet doordat er in eerste instantie meer zonlicht op het oppervlak van de aarde valt – stabiliseert dus eigenlijk de temperatuur van de atmosfeer.
Ontluchtingsventiel
En nu hebben onderzoekers keihard bewijs dat bacteriën uit de orde Pelagibacterales een cruciale rol spelen in dit proces. De micro-organismen zetten DMSP om in DMS, het stofje dat de vorming van wolken stimuleert. “We bestudeerden het (Pelagibacterales, red.) tot op moleculair niveau om te ontdekken hoe het DMS genereert,” vertelt onderzoeker Jonathan Todd. “De productie van DMS in Pelagibacterales is als een ontluchtingsventiel,” legt onderzoeker Ben Temperton uit. “Als er meer DMSP is dan Pelagibacterales kan hebben, maakt het een reeks stofwisselingsprocessen door waarbij DMS als afvalproduct vrijkomt. Dit ventiel is er altijd, maar speelt pas een rol als de DMSP-concentraties voorbij een bepaalde grens komen.”
Modellen
Dat deze bacteriën zo’n belangrijke rol spelen als het gaat om de stabiliteit van de temperatuur van onze atmosfeer, is waardevolle informatie. “Als we de modellen die beschrijven hoe DMS ons klimaat beïnvloedt, willen verbeteren, moeten we er rekening mee houden dat dit organisme een belangrijke bijdrage levert.”
En mogelijk is deze bacterie niet de enige. De bacterie blijkt namelijk een tot voor kort onbekend enzym te gebruiken om DMS te genereren. En andere bacteriën die eveneens in zeer grote getale in oceaanwater leven blijken datzelfde enzym te bezitten. “Dat betekent waarschijnlijk dat we de microbiële bijdrage aan de productie van dit belangrijke gas onderschat hebben,” stelt onderzoeker Emily Fowler.