Ruim een miljoen Nederlanders lijden aan depressie en er bestaat helaas geen wondermiddel tegen. Sterker nog, medicijnen hebben vervelende bijwerkingen en therapie kost veel tijd en geld. Nu is er echter een veelbelovende, nieuwe optie: hersenstimulatie via een headset die je thuis kunt gebruiken.
Een internationale studie, die deze week in Nature verscheen, toont aan dat hersenstimulatie bij patiënten thuis, waarbij ze de stroom zelf toedienen, een veilige en effectieve manier is om depressie te behandelen.
Transcraniële stimulatie als thuisbehandeling
Transcraniële directe stroomstimulatie (tDCS) is een vorm van hersenstimulatie waarbij een zwakke elektrische stroom van 0,5 tot 2 milliampère via twee elektroden op de hoofdhuid wordt toegediend. Op deze manier wordt de hersenschors via de schedel gestimuleerd. Het is een niet-invasieve techniek die al in verschillende klinieken wordt toegepast bij aandoeningen zoals psychoses en eetstoornissen. Ook is bekend dat tDCS een toegevoegde waarde heeft bij mensen met chronische afasie (taalstoornis) na een beroerte. tDCS is goedkoper en eenvoudiger dan de al langer bekende Transcraniale Magnetische Stimulatie (TMS). Net als TMS kan tDCS worden gebruikt om delen van de hersenen te stimuleren of af te remmen. De plasticiteit van de hersenen wordt zo bevorderd.
Veilig én effectief
Het baanbrekende onderzoek van onder meer King’s College London en UTHealth Houston stond onder leiding van hoofdonderzoeker Rodrigo Machado-Vieira uit Houston. “De resultaten van dit onderzoek, waarbij tDCS bij patiënten thuis is getest, zijn een belangrijke stap vooruit op het gebied van de behandeling van stemmingsstoornissen”, legt de professor psychiatrie uit. “De therapie bleek net zo veilig en effectief als eerdere studies lieten zien bij mensen die lijden aan depressie en bipolaire stoornis. Door de behandeling thuis aan te bieden, wordt deze toegankelijk voor een groter aantal patiënten.”
Binnen 10 weken
Aan het onderzoek namen 174 volwassenen deel, die allemaal leden aan een matige tot ernstige depressie. De proefpersonen werden willekeurig ingedeeld in twee groepen: de ene groep kreeg actieve tDCS, terwijl de andere groep een niet-werkend apparaat mee naar huis kreeg, dat zonder medeweten van de deelnemer geen stroom afgaf. Iedereen volgde een behandelschema van tien weken, met in de eerste drie weken vijf sessies van dertig minuten per week, gevolgd door drie sessies van dertig minuten per week in de resterende zeven weken.
De studie toont aan dat bijna de helft van de deelnemers in de actieve groep significante verbeteringen ervoer in de ernst van hun depressie. Bovendien reageerden ze beter op de behandeling en bereikten ze vaker remissie dan de placebogroep. In de actieve groep was het percentage remissie bijna 45 procent, vergeleken met slechts 21,8 procent in de controlegroep. “Wereldwijd worstelen ongeveer 280 miljoen mensen met depressie, en hoewel antidepressiva in combinatie met therapie vaak goed werken, kunnen de bijwerkingen van medicatie erg vervelend zijn”, zegt Cynthia Fu, hoogleraar neurowetenschappen en psychotherapie aan King’s College London. “Onze studie laat zien dat tDCS een potentiële eerste behandeloptie kan zijn voor mensen die hulp nodig hebben.”
Veelbelovende nieuwe optie
Onderzoeker Rachel Woodham van de University of East London benadrukt hoe belangrijk het is om alternatieven te hebben. “Er is geen perfecte medische interventie bij depressieve klachten. Medicijnen kunnen bijwerkingen hebben, en therapie kost veel tijd en middelen. We hopen dat tDCS een goed derde alternatief gaat zijn voor mensen met matige tot ernstige depressie.”
Daniel Månsson, medeoprichter van het bedrijf Flow Neuroscience, dat de studie financierde en het apparaat verkoopt voor 459 euro, is trots op alle inspanningen. “Deze publicatie is het resultaat van acht jaar werk door een fantastisch team van onderzoekers. Het artikel in Nature Medicine is een enorme erkenning van de kwaliteit van het onderzoek en de resultaten. Ons doel is altijd geweest om een behandeling te creëren die effectief, veilig en toegankelijk is.”
De toekomst van depressiebehandeling
Volgens hoogleraar Jair Soares, onderzoeker aan UTHealth Houston, geven de bevindingen nieuwe hoop voor patiënten met stemmingsstoornissen. “De resultaten van deze studie bieden het perspectief dat deze innovatieve behandelmethode binnenkort beschikbaar komt voor patiënten die lijden aan depressie.”