Australische honden en hun baasjes geteisterd door resistente haakwormen (hun vervelende neefjes komen ook in Nederland voor)

Krijg je al jeuk bij de gedachte aan een nematode die zijn microscopische klauwtjes in je lichaam zet? Gelukkig komt in Nederland alleen een minder gevaarlijke versie van deze rondworm voor. Maar in Australië, en ook in Centraal- en Zuid-Europa maakt Ancylostoma caninum het leven zuur van mens en dier. Nieuw onderzoek toont aan dat deze haakwormen in rap tempo resistent worden tegen ontwormingsmiddelen.

Ontwormingsmiddelen op basis van benzimidazolen worden veel gebruikt tegen darmparasieten bij honden. Wetenschappers van de University of Queensland en de University of Sydney hebben nu echter ontdekt dat de resistentie tegen deze middelen inmiddels wijdverspreid is. Onderzoeker Swaid Abdullah legt uit dat bijna 70 procent van de onderzochte haakwormmonsters genetische mutaties in hun DNA heeft die kunnen leiden tot medicijnresistentie.

Gezondheidsrisico’s voor honden én mensen
“Dit is een groot probleem, omdat infecties met haakwormen gevaarlijk kunnen zijn voor zowel mens als dier”, waarschuwt Abdullah. Bij honden richten haakwormen zich op de dunne darm, wat kan leiden tot bloedarmoede, diarree en gewichtsverlies. Andere symptomen zijn conditieverlies en langzamere groei. Maar nog zorgwekkender is dat deze parasieten ook in staat zijn om via de huid het menselijk lichaam binnen te dringen. “Bij mensen kunnen haakwormen larva cutanea migrans (CLM) veroorzaken, beter bekend als ‘creeping eruption’. Dit leidt tot een kronkelend, slangachtig patroon op de huid met blaren en jeuk”, klinkt het gruwelijk.

Tot nu toe waren op benzimidazolen gebaseerde ontwormingsmiddelen het effectiefste wapen tegen haakworminfecties bij honden. Maar volgens het onderzoek beginnen deze middelen hun kracht te verliezen. Het is dan ook belangrijk om met spoed naar nieuwe behandelmethoden te zoeken.

De haakworm onder de microscoop. Foto: Lyn Knott

Wijdverspreide resistentie
Het onderzoeksteam onderzocht monsters van meer dan honderd dieren in Australië en Nieuw-Zeeland, en de resultaten zijn verontrustend: de resistentie verspreidt zich snel down under, zelfs onder soorten zoals de noordelijke haakworm, die ook in Nederland voorkomt. Professor Jan Šlapeta uit Sydney wijst erop dat het routinematige gebruik van ontwormingsmiddelen een grote bijdrage levert aan de ontwikkeling van resistentie onder haakwormen.

Tijd voor gerichte aanpak
“Verantwoord parasietenbeheer door dierenartsen is essentieel”, zegt professor Šlapeta. “We pleiten voor een verschuiving naar gerichte, risicogebaseerde behandelingen om de verspreiding van resistente haakwormen tegen te gaan. Verantwoordelijke artsen schrijven ook niet klakkeloos antibiotica voor aan al hun patiënten. We moeten ontwormingsmiddelen op dezelfde manier benaderen als we resistentie bij deze nematoden willen beperken.”

Volgens Šlapeta is het belangrijk om strak toezicht te houden op dit probleem en nieuwe strategieën te ontwikkelen om de gezondheid van mens en dier te beschermen. “Dit onderzoek is een wake-upcall voor zowel huisdiereigenaren als dierenartsen: de tijd dat we parasieten moeiteloos konden bestrijden, lijkt voorbij”, waarschuwt hij.

Haakwormen in Nederland en Europa
De haakworm is een rondworm met een lengte van ongeveer een centimeter. De noordelijke haakworm (Uncinaria stenocephala) komt overal in Europa voor, en dus ook bij Nederlandse honden. Vooral bij dieren met een vrije uitloop naar buiten, zoals in kennels en in jachtmeutes is de parasiet veel te vinden. Ancylostoma caninum is schadelijker en komt op ons continent alleen in Centraal- en Zuid-Europa voor. Haakwormen leven in de dunne darm van hun gastheer en beschadigen daar de darmwand. Ancyclostoma voedt zich vooral met bloed, Uncinaria doet zich liever tegoed aan het oppervlakteweefsel van de darm.

Besmetting verloopt meestal via vossen die de eitjes uitscheiden. De eieren ontwikkelen zich in de vochtige aarde tot larven, waarna ze door de onfortuinlijke gastheer worden ingeslikt en zich nestelen in de darmen. De larven van Ancylostoma kunnen ook via de voetzolen het lijf binnendringen. Vervolgens komen de larven in het bloed terecht en kunnen ze naar de longen reizen, waar ze worden opgehoest en weer ingeslikt. Daarna krijgen ze de kans om in de darmen uit te groeien tot volwassen wormen die zich vasthaken aan de darmwand.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Interessant voor jou

Voor jou geselecteerd