Er zijn al heel wat exoplaneten ontdekt. Eind vorig jaar stond de teller op 5575. Britse onderzoekers hebben nu echter drie hele bijzondere exemplaren gevonden: het zijn drie potentiële superaardes, waarvan er zich eentje in de leefbare zone bevindt. De astronomen spreken van een baanbrekende ontdekking.
De exoplaneten draaien rond de ster HD 48498, op zo’n 55 lichtjaar van de aarde, relatief dichtbij dus. De planeten maken een rondje rond hun ster in respectievelijk 7, 38 en 151 dagen. Vooral de buitenste exoplaneet is een kanshebber voor leven. Hij bevindt zich namelijk in de leefbare zone, waar vloeibaar water kan bestaan zonder dat het gaat koken of bevriezen. Dit gebied wordt ook wel de Goldilocks-zone genoemd naar het sprookje van Goudlokje, waarbij het meisje van drie borden pap proeft: het ene is te warm, het andere te koud, en het derde heeft precies de goede temperatuur.
Zonachtige ster
De astronomen van de University of Exeter vinden hun vondst zo belangrijk, omdat de oranje ster behoorlijk veel op onze eigen zon lijkt. Het is het dichtstbijzijnde planetenstelsel met een superaarde in de bewoonbare zone rond een zonachtige ster. “De ontdekking van deze superaarde is een geweldige stap voorwaarts in onze zoektocht naar leefbare planeten rond zonachtige sterren”, aldus hoofdonderzoeker Shweta Dalal.
Superaardes zijn planeten met een grotere massa dan de Aarde, maar kleiner dan ijsreuzen Uranus en Neptunus. De drie nieuwe zijn gevonden door HARPS-N, een spectograaf in een grote telescoop die is geïnstalleerd op La Palma op de Canarische Eilanden. Het is de tegenhanger op het noordelijk halfrond van de HARPS in Chili. Belangrijkste doel is om superaardes te vinden (en dat is dus gelukt).
190 metingen
In tien jaar tijd verzamelden de Britse astronomen bijna 190 uiterst nauwkeurige radiale snelheidsmetingen met behulp van de spectograaf. Radiale snelheidsmetingen meten de subtiele bewegingen van een ster, die worden veroorzaakt door de planeten die eromheen draaien. Ze zijn cruciaal als je exoplaneten wilt vinden. Door het licht van de ster te analyseren kunnen onderzoekers vaststellen of hij naar ons toe beweegt (blauw) of van ons vandaan (rood).
Kans op leven
Er kwamen drie mogelijke planeten tevoorschijn met een minimale massa van vijf tot elf keer die van de Aarde. De combinatie van de nabijheid van de ster en de ligging van de buitenste planeet maakt het een veelbelovend doel voor verder onderzoek. “Deze ontdekking benadrukt het belang van langdurige monitoring en de modernste technologie om de geheimen van verre stersystemen te onthullen”, aldus Dalal, die zegt veel zin te hebben om verder te zoeken naar meer planeten in het stelsel. De ontdekking maakt de kans op het vinden van leven buiten ons zonnestelsel weer een stukje groter, klinkt het.
Er worden aan de lopende band exoplaneten ontdekt. Vorige maand schreven we nog hoe de bekende TESS-satelliet maar liefst 126 nieuwe planeten buiten ons zonnestelsel heeft gevonden. Ook zijn astronomen onlangs op de veelbelovende planeet Gliese 12 b gestuit. Die staat op slechts 40 lichtjaar van de Aarde en het is er een aangename 42 graden Celsius. Hij is net zo groot als Venus, dus maar iets kleiner dan onze eigen planeet en maakt een rondje om zijn moederster in een kleine 13 dagen. Onderzoekers zijn alvast enorm enthousiast. “We hebben de dichtstbijzijnde, gematigde wereld ter grootte van de aarde tot nu toe ontdekt”, vertelde onderzoeker Masayuki Kuzuhara in mei. “Hoewel we nog niet weten of Gliese 12 b een atmosfeer heeft, beschouwen we hem als een ‘exo-Venus’.” Klein puntje: er moet nog wel even een atmosfeer worden gevonden. Groot verschil met de huidige vondst is ook dat Gliese 12 b om een koele dwergster draait, terwijl de ster HD 48498 veel meer op onze zon lijkt.
