Astronomen hebben een van de jongste planeten ooit direct waargenomen

Dankzij de planeet komen we nu steeds meer te weten over hoe planeten zich vormen en in de loop van de tijd veranderen.

Ondertussen zijn er al duizenden planeten rond verre, exotische sterren ontdekt. Daar kunnen we nu wederom een planeet aan toevoegen. Toch onderscheidt dit nieuw ontdekte exemplaar zich om meerdere redenen van de rest. Want onderzoekers stellen in een nieuwe studie dat ze één van de jongste planeten ooit hebben ontdekt die ook nog eens direct kan worden waargenomen.

2M0437b
Het gaat om een planeet die de naam 2M0437b draagt. 2M0437b en zijn moederster (2M0437) zijn te vinden in een stellaire kraamkamer die ook wel het Taurus/Auriga complex wordt genoemd.

Foto van 2M0437. Afbeelding: Subaru Teelscope

Onderzoekers schatten dat de planeet een paar keer massiever is dan Jupiter. Bovendien bevindt ie zich in een veel bredere baan rond zijn zon dan de planeten in ons zonnestelsel. Zo bevindt 2M0437b zich op een afstand die ongeveer honderd keer groter is dan de afstand tussen de aarde en de zon.

Piepjong
Maar één van meest opvallende zaken aan 2M0437b is zijn piepjonge leeftijd. Onderzoekers vermoeden namelijk dat de planeet slechts enkele miljoenen jaren geleden is geboren, rond de tijd dat de belangrijkste Hawaiiaanse eilanden voor het eerst boven de oceaan opdoemden. In kosmische termen is de planeet dus echt nog maar een baby. De planeet is zelfs zo jong, dat hij nog heet is van de energie die vrijkomt tijdens de vorming. Zo zijn de temperaturen op 2M0437b vergelijkbaar met die van gloeiendhete lava.

Direct waargenomen
Een andere interessante eigenschap van 2M0437b, is dat onderzoekers ‘m direct kunnen waarnemen. En dat is best bijzonder. Planetenjagers zoeken bijvoorbeeld naar planeten rond verre sterren door middel van de zogenoemde transit-methode. Dit houdt in dat telescopen langdurig naar sterren te turen, in de hoop dat de helderheid van die sterren regelmatig enigszins afneemt. Zo’n afname kan namelijk veroorzaakt worden doordat een planeet voor de ster langs beweegt en tijdelijk een deel van het sterlicht tegenhoudt. Maar 2M0437b kan in plaats daarvan rechtstreeks met een telescoop bewonderd worden. En daarmee voegt de 2M0437b zich bij een select gezelschap van planeten die direct kan worden geobserveerd.

Keck-observatorium
De onderzoekers sloegen 2M0437b gade met behulp van het Keck-observatorium, gevestigd op Hawaii. Dankzij dit krachtige observatorium slaagde het team erin te bevestigen dat de planeet daadwerkelijk om de ster 2M0437 cirkelt. Even was het namelijk onduidelijk of de twee metgezellen zijn, of dat de planeet een verder weg gelegen hemellichaam is. Om die vraag te beantwoorden, volgden de onderzoekers de positie van de moederster terwijl deze zich door de nachtelijke hemel bewoog. “De voortreffelijke gegevens hebben ons in staat gesteld te achterhalen dat de planeet inderdaad samen met zijn ster door de ruimte beweegt,” zegt onderzoeker Adam Kraus.

Bijzonder
De ontdekking van 2M0437b is heel bijzonder. Want dankzij de vondst van een piepjonge planeet die we ook nog eens direct kunnen observeren, komen we steeds meer te weten over hoe planeten zich vormen en in de loop van de tijd veranderen. Onderzoekers hopen in de toekomst dan ook veel meer te ontraadselen. Want er valt nog genoeg te ontdekken. “Door het licht van deze planeet te analyseren, kunnen we bijvoorbeeld zijn samenstelling bepalen,” somt onderzoeksleider Eric Gaidos op. “Misschien kunnen we zelfs ontdekken waar en hoe hij in een allang verdwenen schijf van gas en stof is gevormd.” Ook hopen de onderzoekers de precieze baanbeweging rond zijn moederster te kunnen meten.

Vervolgonderzoek
Op meer, diepgravender vervolgonderzoek hoeven we misschien niet eens lang te wachten. Want in december van dit jaar zal de langverwachte ruimtetelescoop James Webb worden gelanceerd. “Met behulp van de aankomende James Webb-telescoop kunnen we gassen in de atmosfeer identificeren,” legt Gaidos uit. “En dat kan onthullen of de planeet omringd wordt door een eigen schijf.” In deze schijf kunnen bijvoorbeeld manen of ringen het levenslicht zien.

Ondertussen is de James Webb telescoop al naar de lanceerbasis in Frans Guyana verscheept. De ruimtehaven is druk bezig om alle laatste voorbereiding te treffen voor de spannende lancering van de ruimtetelescoop waar duizenden mensen al jaren naartoe werken en waar miljoenen mensen van over de hele wereld naar uitkijken.

Bronmateriaal

"Infant Planet Discovered By UH-Led Team Using Maunakea Telescopes" - W. M. Keck Observatory

Afbeelding bovenaan dit artikel: flflflflfl via Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd