Archeologen ontdekken op de vloer van een Franse grot ’s werelds oudste 3D-kaart

Deze kaart is geen gewone kaart met afstanden en richtingen, maar een driedimensionale miniatuur die de werking van het landschap laat zien.

Onderzoekers hebben in de Franse grot Ségognole 3 iets bijzonders ontdekt. Op de vloer, een enorme zandstenen brok, is een miniatuurweergave van het omliggende landschap gekerfd. De onderzoekers vermoeden dat het de oudste driedimensionale kaart ter wereld is. “Deze onverwachte vondst werpt nieuw licht op de verbluffende vaardigheden van deze vroege mensen”, aldus onderzoeker Médard Thiry.

Eerdere vondsten
De grot Ségognole 3 is al bekend bij archeologen. Zo troffen ze er al eerder indrukwekkende gravures aan. Tijdens het eerste bezoek aan de grot in 2017 ontdekte Thiry bovendien breuken die het water in het zandsteen lieten stromen. Maar nu begint hij langzaam maar zeker het grotere plaatje te begrijpen.

De ontdekking
Het nieuwe onderzoek wijst uit dat een deel van de vloer van de grot zo’n 13.000 jaar geleden is bewerkt door paleolithische mensen. Het lijkt erop dat deze bewerking is gedaan om de natuurlijke waterstromen en het landschap van de regio te weerspiegelen. Dit maakt het gesteente de oudste bekende driedimensionale kaart ter wereld. De bevindingen zijn gepubliceerd in het vakblad Oxford Journal of Archaeology.

De gravures op de grotvloer en een kaart van de lokale vallei die vergelijkbare patronen en kenmerken toont. Afbeelding: Dr Médard Thiry

Oudste ter wereld
Vóór deze ontdekking werd aangenomen dat de oudste bekende driedimensionale kaart een grote, platte, draagbare rots was. Deze rotsplaat werd zo’n 3000 jaar geleden gegraveerd door mensen uit de Bronstijd. De kaart laat een lokaal riviernetwerk en kunstmatige heuvels zien en weerspiegelt een modernere benadering van kaarten, die gebruikt worden voor navigatie. Maar nu blijkt er dus een nog veel oudere driedimensionale kaart te bestaan.

Details
Waarom de onderzoekers geloven dat het echt om een driedimensionale kaart gaat? Het team ontdekte verschillende fijne morfologische details die niet op natuurlijke wijze kunnen zijn gevormd. Dit suggereert dat vroege mensen deze opzettelijk hebben aangebracht. “Ons onderzoek onthult dat paleolithische mensen het zandsteen bewerkten om specifieke stromingspaden voor regenwater te creëren en te sturen”, vertelt Thiry. “Dit was iets wat archeologen nog nooit eerder hadden opgemerkt.”

Geen normale kaart
Volgens de onderzoekers lijkt de kaart totaal niet op de kaarten die wij vandaag de dag gebruiken. “Wat we hebben gevonden is geen kaart in de moderne zin, met afstanden, richtingen en reistijden”, legt Anthony Milnes van the University of Adelaide, uit. “Het is een driedimensionale miniatuur die de dynamiek van het landschap weergeeft. Het toont water dat van de hooglanden naar beken en rivieren stroomt, valleien die samenkomen en verder stroomafwaarts ontstaan meren en moerassen. Voor paleolithische mensen waren de richting van waterstromen en het herkennen van landschapskenmerken waarschijnlijk veel belangrijker dan moderne concepten als afstand en tijd.”

Vroege mensen
Dat mensen al zeker 13.000 jaar geleden in staat waren om 3D-kaarten te maken, is best indrukwekkend. “Het feit dat vroege mensen de waterstromen in het landschap rondom de schuilplaats hebben gemodelleerd, benadrukt de slimme en technische vaardigheden van onze voorouders”, zegt Milnes. Deze nieuwe ontdekking geeft ons dan ook een dieper inzicht in de vaardigheden van deze vroege mensen.

Daarnaast geeft het ons ook een uniek inzicht in de sterke band die paleolithische mensen met hun omgeving hadden. De miniatuurweergave van het landschap en de aanpassingen aan de waterstromen tonen bovendien aan dat deze vroege mensen niet alleen praktisch nadachten over hun leefomgeving. De onderzoekers vermoeden namelijk dat de driedimensionale kaart ook een veel diepere, symbolische betekenis heeft die verband houdt met water. “Maar wat die betekenis precies is, zal voor ons altijd een mysterie blijven”, besluit Thiry.

Bronmateriaal

" World’s oldest 3D map discovered" - University of Adelaide
Afbeelding bovenaan dit artikel: Dr Médard Thiry

Fout gevonden?

Interessant voor jou

Voor jou geselecteerd