Archeologen ontdekken een complete Romeinse stad zonder ook maar een spade in de grond te steken

Met behulp van een geavanceerde bodemradar wisten ze de begraven stad Falerii Novi prachtig in beeld te brengen.

Onderzoekers zijn er voor het eerst in geslaagd om een complete Romeinse stad in kaart te brengen zonder dat daar ook maar een spade aan te pas kwam. Het gaat om de Italiaanse nederzetting Falerii Novi die onder het zand begraven ligt. Maar nu is het met behulp van zeer geavanceerde technologie gelukt om in verbazingwekkend detail gebouwen en monumenten te onthullen, terwijl de stad diep onder de grond verborgen blijft.

Meer over Falerii Novi
Falerii Novi was een ommuurde stad in de vallei van de rivier de Tiber, ongeveer 50 kilometer ten noorden van Rome. De oude Romeinse stad werd in 241 voor Christus gesticht en groeide uit tot een stad van 30,5 hectare (ongeveer de helft van de grootte van de befaamde stad Pompeii). De stad bestond tot de vroege Middeleeuwen: rond 700 na Christus werd de stad grotendeels verlaten.

De onderzoekers maakten gebruik van een zogenaamde ground-penetrating radar (GPR) – ook wel bodemradar genoemd – die ze op een quad voorttrokken. Met behulp van deze radar kunnen wetenschappers de bodem en/of voorwerpen onderzoeken of detecteren. GPR werkt eigenlijk als een gewone radar en weerkaatst de radiogolven van begraven objecten. De ‘echo’ wordt gebruikt om een beeld te scheppen van wat er op verschillende diepten te vinden is. Door verschillende lagen te onderzoeken, kon het team bestuderen hoe de stad zich gedurende honderden jaren heeft ontwikkeld.

De bodemradar wordt op een quad voortgetrokken om zo de begraven stad Falerii Novi in kaart te brengen. Afbeelding: Frank Vermeulen

De archeologen wisten uiteindelijk een prachtig beeld te scheppen van de begraven stad. Zo ontdekten ze in een zuidelijk district, net binnen de muren van de stad, een groot rechthoekig gebouw dat verbonden was met een uitgestrekt netwerk van waterleidingen die naar een aquaduct leiden. Deze leidingen lopen door een groot deel van Falerii Novi en niet alleen langs de straten – zoals normaliter het geval is – maar ook onder stadsblokken door. Een opmerkelijke ontdekking. Het team stelt dat het grote gebouw waarschijnlijk een openlucht zwembad voorstelt en deel uitmaakte van een groot openbaar badcomplex.

Monument
Nog bijzonderder was de ontdekking van een rij gebouwen nabij de noordelijk gelegen poort van de stad die tegenover elkaar waren opgericht. De onderzoekers suggereren dat deze bouwwerken ooit een indrukwekkend openbaar monument moeten hebben voorgesteld dat mogelijk van religieuze aard was. Daarnaast troffen de onderzoekers in Falerii Novi ook nog een markt en een tempel aan.

Plattegrond van de begraven stad Falerii Novi. Afbeelding: L. Verdonck

Al met al daagt de studie bepaalde aannames over de Romeinse stedenbouw uit. De plattegrond van Falerii Novi blijkt namelijk veel minder gestandaardiseerd te zijn dan veel andere goed bestudeerde oude steden, zoals Pompeii. De door het team ontdekte tempel, het marktgebouw en het badcomplex zijn bovendien architectonisch uitgebreider dan normaal van een kleine stad verwacht wordt. En dat maakt deze begraven stad reuze interessant.

Revolutie
De bevindingen tonen bovendien de grote potentie van het gebruik van een bodemradar aan. Want dankzij deze veelbelovende technologie kunnen mogelijk ook andere en grotere gebieden scherper dan ooit tevoren worden verkend. Dit is voornamelijk gunstig voor de studie naar oude steden, omdat veel ervan niet kunnen worden opgegraven omdat ze te groot zijn, of zich bijvoorbeeld onder moderne gebouwen schuilhouden. De nieuwe aanpak zou daarom mogelijk zelfs ‘een revolutie’ teweeg kunnen brengen in onderzoeken naar oude nederzettingen.

Uitdagingen
Tegelijkertijd zijn er nog wel wat uitdagingen te overbruggen. Zo levert de methode ontzettend veel gegevens op die vervolgens allemaal moeten worden geordend. In totaal spendeerden de onderzoekers ongeveer 20 uur om slechts één hectare volledig te documenteren. Het zal daarom nog wel even duren voordat het team Falerii Novi volledig in kaart heeft gebracht. Om dit proces te versnellen, werken ze nu echter wel aan nieuwe, geautomatiseerde technieken.

Ondanks de problemen waar de onderzoekers tegenaan lopen, zijn ze erg te spreken over de nieuwe methode. “Het verbazingwekkende niveau van detail dat we bij Falerii Novi hebben bereikt en de verrassende kenmerken die GPR heeft onthuld, suggereren dat deze onderzoeksmethode de manier kan veranderen waarop archeologen tot nu toe oude steden bestudeerden,” zegt onderzoeker Martin Millett. “Het is opwindend om te bedenken dat GPR ook gebruikt kan worden om een grotere stad te onderzoeken, zoals de antieke Turkse stad Milete, de Griekse stad Nicopolis of de voormalige nederzetting Cyrene in Libië. Er valt nog zoveel te leren over het Romeinse stadsleven. De nieuwe technologie zal de komende decennia ongekende mogelijkheden kunnen bieden.”

Bronmateriaal

"The city rises" - University of Cambridge

Afbeelding bovenaan dit artikel: L. Verdonck

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd