De tekening – van een wrattenzwijn – kan volgens de onderzoekers wel eens meer dan 45.500 jaar oud zijn.
In een afgelegen vallei in de Indonesische provincie Zuid-Sulawesi, zijn archeologen op een bijzondere vondst gestuit. In de kalksteengrot genaamd Leang Tedongnge troffen ze namelijk een duizenden jaren oude rotstekening aan. Het gaat om een tekening van een wrattenzwijn die nog vrijwel volledig intact is. Het is een bijzondere ontdekking. Want met een een leeftijd van 45.500 jaar oud, is dit mogelijk de oudste rotstekening ooit ontdekt.
De grot
“De kalksteengrot bevindt zich in een vallei die wordt omsloten door steile kalkstenen kliffen,” vertelt onderzoeker Adam Brumm. “Deze is alleen toegankelijk via een smalle doorgang tijdens het droge seizoen, aangezien de vallei normaliter volledig onder water staat. De geïsoleerde Boeginezen die in deze verborgen regio wonen, beweren dat de grot nog nooit eerder door westerlingen is bezocht.”
Wrattenzwijn
Maar toen archeologen de grot binnenstapten, viel hen de prachtige tekening op die met rode oker boven een hoge richel langs de achterwand van Leang Tedongnge was geschilderd. “Het gaat om een endemisch wrattenzwijn,” gaat Brumm verder. “Het wrattenzwijn heeft een korte kam van rechtopstaande haren en een paar wratten in het gezicht; kenmerkend voor volwassen mannelijke Sulawesi wrattenzwijnen.” “Mensen jagen al tienduizenden jaren op Sulawesi op wrattenzwijnen,” voegt onderzoeker Basran Burham eraan toe. “Deze zwijnen waren het meest geportretteerde dier tijdens de ijstijd op het eiland. Dit suggereert dat ze al lang op het menu van mensen staan en dat ze het boegbeeld waren voor creatieve denken en artistieke expressie.”
De onderzoekers ontdekten dat de tekening oeroud is. Al was dat niet zo makkelijk om vast te stellen. “Het dateren van rotstekeningen is erg uitdagend,” vertelt onderzoeker Maxime Aubert. “Maar met behulp van analyses van calciumcarbonaat dat zich op natuurlijke wijze op het oppervlak van rotswanden vormt, kunnen we rotstekeningen dateren.” Door calciumcarbonaatmonsters te nemen, slaagden de onderzoekers er uiteindelijk in om de leeftijd van de rotstekening te onthullen. En daaruit blijkt dat de schildering van het wrattenzwijn maar liefst 45.500 jaar geleden op de muur is gezet. “De rotstekening is hiermee, voor zover we weten, het oudste beeldende kunstwerk ter wereld,” aldus Brumm.
Eerdere ontdekkingen
Het onderzoek borduurt voort op eerdere ontdekkingen van grotschilderingen op Sulawesi. “We hebben al meerdere rotstekeningen in Sulawesi gevonden en gedateerd, waaronder schilderingen van dieren en figuratieve kunstwerken,” vertelt Aubert. Hetzelfde onderzoeksteam trof bijvoorbeeld al eerder in de kalkstenen grot Leang Bulu’ Sipong 4 opvallende figuren aan die qua uiterlijk een aantal menselijke en dierlijke kenmerken hebben. Ook vonden ze al tekeningen van handen, hertzwijnen en onbekende dieren. Dit toont aan dat er bijzonder veel rotstekeningen op Indonesië te vinden zijn.
Bekijk in deze video de beschrijving van onderzoeker Adam Brumm over zijn prachtige ontdekking van het getekende, 45.500 jaar oude wrattenzwijn.
Toekomstig onderzoek
Mogelijk ligt er nog meer in het verschiet. Want de onderzoekers verwachten dat toekomstig onderzoek in Oost-Indonesië zal leiden tot de ontdekking van nog veel oudere rotstekeningen, die misschien wel 65.000 jaar oud zullen zijn. “Onze soort is de wallacelijn (een denkbeeldige lijn die wordt gezien als de scheidingslijn tussen Azië en Oceanië, red.) zo’n 65.000 jaar geleden overgestoken om zo Australië te bereiken,” zegt Aubert. “De eilanden die op de wallacelijn liggen zijn echter nog niet echt verkend.” Mogelijk liggen hier dus nog vele schatten verborgen, iets dat vervolgonderzoek zal moeten openbaren.
Maar zover zijn we nog niet. Op dit moment is de met rode oker geschilderd wrattenzwijn één van de eerste archeologische bewijzen – zo niet het eerste bewijs – dat de moderne mens in de uitgestrekte regio van oceanische eilanden tussen Azië en Australië-Nieuw-Guinea aanwezig was. “Deze ontdekking onderstreept de opmerkelijke ouderdom van de rotskunst in Indonesië,” zegt Brumm. “Bovendien verschaft het ons meer inzicht in de diepe geschiedenis van kunst en haar rol in het vroege verhaal van de mensheid.”
