De schimmel in kwestie produceert stofjes die ongeveer hetzelfde effect hebben als LSD en is aangetroffen in de zaden van een plant.
Dat is te lezen in het blad Mycologia. De ontdekking staat op naam van een studente van de universiteit van West Virginia, genaamd Corinne Hazel. Hazel bestudeerde de plant Ipomoea tricolor, of klimmende winde, en keek daarbij specifiek hoe de plant beschermende chemicaliën – genaamd ergotalkaloïden – middels zijn wortels verspreidt. Terwijl ze zich zo over deze winde boog, spotte ze opeens iets pluizigs. “Dat was de schimmel,” zo vertelt ze. DNA-onderzoek wees vervolgens uit dat het om een gloednieuwe schimmelsoort ging, die Hazel de naam Periglandula clandestina heeft gegeven.
Lange zoektocht
Het is bijzonder voor een student om een nieuwe soort te ontdekken. Maar wat deze ontdekking nog bijzonderder maakt, is dat het om een soort gaat waar wetenschappers al jarenlang naar op zoek zijn. Eén van de onderzoekers die reeds – tevergeefs – naar deze schimmel hebben gezocht, is de beroemde Zwitserse chemicus Albert Hofmann, beter bekend als de man die in 1938 LSD synthetiseerde uit ergotalkaloïden van de graanschimmel moederkoren.
Hoe zit dat precies?
Hofmann deed kort voor de Tweede Wereldoorlog onderzoek naar lysergeenzuur; een chemische basisstructuur die terug te vinden is in de ergotalkaloïden van moederkoren. Hij synthetiseerde een lysergeenzuurvariant – lysergeenzuurdi-ethylamide – waarvan hij vervolgens jaren later pas ontdekte dat deze een psychedelisch effect had. LSD was geboren. En daarmee ook de interesse van Hofmann in planten uit de windefamilie, zo legt onderzoeker Daniel Panaccione uit. “Windes bevatten hoge concentraties van vergelijkbare lysergeenzuurvarianten (…) en dat inspireerde Hofmann en anderen om in windes op zoek te gaan naar een verborgen schimmel die de bron van deze chemicaliën zou kunnen zijn. Zij vonden daarbij heel vergelijkbare chemicaliën, maar slaagden er nooit in om de schimmel te vinden.” Die moest er echter wel zijn. Want ergotalkaloïden – en de daarin huizende lysergeenzuurvarianten – worden alleen door schimmels voortgebracht.
Gevonden
En nu, jaren later, is een studente er dus in geslaagd de schimmel te vinden én te identificeren. “Mensen zijn al jaren naar deze schimmel op zoek,” vertelt Hazel. “En op een dag, kijk ik op de juiste plek – en daar is ‘ie.”
Vervolgonderzoek
Hazel laat ‘haar’ schimmel voorlopig nog niet los; ze is momenteel aan het kijken of het lukt deze op te kweken. Ook hoopt ze binnenkort in andere soorten uit de windefamlilie op zoek te gaan naar verborgen schimmelpartners die ook ergotalkaloïden produceren en eveneens nog niet door wetenschappers beschreven zijn.
Het onderzoek naar ergotalkaloïden is belangrijk, zo stelt Panaccione. Want hoewel ergotalkaloïden giftig kunnen zijn voor mensen en bij therapeutisch gebruik nare bijwerkingen kunnen veroorzaken, mogen ze zich verheugen in de interesse van de farmaceutische industrie. “Veel dingen zijn giftig,” stelt Panaccione. “Maar als je ze in de juiste dosis toedient of ze aanpast, kunnen het nuttige farmaceutische middelen zijn. Door ze (ergotalkaloïden, red.) te bestuderen, kunnen we misschien manieren vinden om hun bijwerkingen te omzeilen.”
