Als we deze stappen nemen, kunnen we bijna alle plasticvervuiling stoppen

Maar als we niets doen, kan de hoeveelheid plasticafval wereldwijd tegen 2050 verdubbelen, zo waarschuwen onderzoekers.

We gebruiken allemaal dagelijks plastic. Het is een essentieel onderdeel van het moderne leven, maar het gebruik ervan heeft ook bijgedragen aan het wereldwijde probleem van plasticvervuiling. Door de voortdurende groei van de plasticproductie over de jaren, is er steeds meer plasticafval ontstaan, wat vervolgens overal ter wereld ecosystemen beschadigt – van de Noordpool tot de diepzee. Onderzoekers komen nu echter met goed nieuws. Want met slechts vier wereldwijde beleidsmaatregelen kunnen we bijna al het plasticafval elimineren.

Vier beleidsmaatregelen
De voorgestelde beleidsmaatregelen zijn: 1) verplicht stellen dat nieuwe producten voor 40 procent uit gerecycled plastic afkomstig van consumentenafval bestaan, 2) de productie van nieuw plastic beperken tot het niveau van 2020, 3) fors investeren in plastic afvalbeheer, zoals stortplaatsen en afvalinzameling en 4) een kleine belasting invoeren op plastic verpakkingen. De onderzoekers stellen dat deze vier maatregelen het verkeerd beheerd plasticafval — plastic dat niet gerecycled wordt of verkeerd wordt afgevoerd en als vervuiling eindigt — met 91 procent kunnen verminderen.

Koolstofemissies
Dit pakket heeft ook klimaatvoordelen, aldus de onderzoekers. De levenscyclus van plastic draagt namelijk ook bij aan klimaatverandering door de uitstoot van broeikasgassen tijdens de winning van olie en gas, de productie en de verwerking van afval. Maar de voorgestelde maatregelen zouden de broeikasgassen die door plastic worden veroorzaakt met een derde verminderen. Ter illustratie: dit komt neer op een verlaging van de uitstoot die gelijkstaat aan het van de weg halen van 300 miljoen benzineauto’s voor een jaar.

Onderhandelingen
De studie verschijnt voorafgaand aan de onderhandelingen in de Zuid-Koreaanse stad Busan (25 november – 1 december). Hier zullen afgevaardigden uit meer dan 190 landen de laatste details van ’s werelds eerste juridisch bindende verdrag tegen plasticvervuiling bespreken. “Dit is het moment”, benadrukt onderzoeker Douglas McCauley, hoogleraar aan UC Santa Barbara. “De onderhandelingen in Busan bieden ons de enige kans om als planeet samen te komen en dit probleem aan te pakken. Eén van de meest veelbelovende bevindingen in dit onderzoek is dat het echt mogelijk is om plasticvervuiling vrijwel volledig te beëindigen met dit verdrag. Ik ben voorzichtig optimistisch, maar we mogen deze unieke kans niet laten liggen.”

Verdubbelen
Als er in Busan echter geen maatregelen worden genomen, dan heeft dat verstrekkende gevolgen. Het jaarlijkse plasticverbruik zal dan tussen 2020 en 2050 met 37 procent stijgen. Ook zal de plasticvervuiling in diezelfde periode bijna verdubbelen tot 121 miljoen metrische ton. Voor je beeldvorming: als we op de huidige voet doorgaan, zou de wereld tussen 2011 en 2050 genoeg plasticafval produceren om Manhattan te bedekken met een berg plastic die tien keer zo hoog is als het Empire State Building. In dit scenario zouden de broeikasgasemissies door plastic stijgen van het niveau in 2020 naar 3,35 gigaton kooldioxide-equivalent in 2050. Dit is vergelijkbaar met het jaarlijkse energieverbruik van bijna 9.000 aardgasgestookte energiecentrales of het energieverbruik van meer dan 436 miljoen huishoudens.

Zuiden
Landen in het mondiale zuiden zullen de zwaarste lasten van de plasticcrisis blijven dragen, zo voorspellen de onderzoekers. Financiële regelingen in het verdrag kunnen echter belangrijke investeringen in afvalbeheer en recyclinginfrastructuur in deze regio’s bevorderen, wat zou helpen om plasticvervuiling te verminderen en een belangrijk probleem op het gebied van mondiale milieurechtvaardigheid aan te pakken.

Drievoudige planetaire crisis
De onderzoekers stellen dat het heel belangrijk is dat er tijdens de onderhandelingen in Busan spijkers met koppen worden geslagen. En daar sluit Olga Pantos, verbonden aan het Institute of Environmental Science and Research, zich bij aan. “We staan voor een drievoudige planetaire crisis: klimaatverandering, verlies van biodiversiteit en vervuiling”, merkt ze op. “Plastic speelt een grote rol in het verergeren van al deze problemen. Het is cruciaal dat er een ambitieus en effectief verdrag komt, ondersteund door wetenschappelijk bewijs, om een veilige en duurzame toekomst voor de komende generaties te waarborgen.” Volgens de auteurs zijn er verschillende mogelijkheden voor de onderhandelaars, “maar het vraagt wel om ambitie”, onderstreept onderzoeksleider Sam Pottinger. “De impact die we hopen te zien in het verdrag is dat het gebaseerd is op feiten. Wanneer het verdrag de laatste fase van ratificatie bereikt, willen we dat men zich realiseert hoeveel vooruitgang er al is geboekt, op basis van de beste wetenschappelijke gegevens die we nu hebben.”

Hoewel de wereld geconfronteerd wordt met de dringende uitdaging van plasticvervuiling en de milieuproblemen die ermee gepaard gaan, laat de studie zien dat er ook oplossingen zijn. “”Ik ben optimistisch over een duurzame toekomst”, aldus co-auteur Nivedita Biyani. “Dit beleidsvoorstel laat zien dat we de hoeveelheid verkeerd beheerd plasticafval kunnen minimaliseren als we samen in actie komen. Het biedt beleidsmakers een nieuw hulpmiddel dat flexibel is — ze kunnen zelf kiezen welke maatregelen ze combineren. Ik denk dat een systeem om gegevens over plasticproductie en -handel te verzamelen essentieel zal zijn voor de toekomst. We hebben meer transparantie in de hele toeleveringsketen nodig.”