Als je geheugen je lief is, kun je het beste maar gezond eten: het beschermt zelfs tegen dementie

Een gezond dieet helpt om geheugenverlies te vertragen, blijkt uit een tien jaar durende studie bij ouderen. Zelfs dragers van het alzheimer-gen zijn erbij gebaat. 

Naar mate we ouder worden gaat ons geheugen achteruit, maar daar valt wat aan te doen volgens Chinees onderzoek, namelijk: gezond leven. Aangezien er vele mogelijk oorzaken zijn voor geheugenverlies is een combinatie van gezond gedrag mogelijk nodig voor een optimaal effect, schrijven de onderzoekers.

Mahjong spelen
De Chinese wetenschappers analyseerden data van 29.000 volwassenen van minstens 60 jaar oud met een normaal functionerend geheugen. De deelnemers deden aan het begin van de studie in 2009 een geheugentest. Ook werden ze getest op het APOE-gen. Apolipoproteïne E, afgekort tot APOE, is de grootste bekende risicofactor voor alzheimer. 20 procent van de deelnemers bleek drager van het gen. Elke paar jaar werden de proefpersonen opnieuw onderzocht, voor het laatst in 2019.

Daarna werd een gezonde leefstijlscore vastgesteld, gebaseerd op zes factoren: een gezond eetpatroon, voldoende beweging, genoeg sociaal contact, cognitieve activiteit in de vorm van lezen, schrijven of Mahjong spelen, niet roken en geen alcohol. Vervolgens werden de deelnemers in drie groepen ingedeeld, afhankelijk van of ze voldeden aan vier tot zes gezondheidsfactoren, twee tot drie of nul tot een. Ook werden ze verdeeld in dragers en niet-dragers van het APOE-gen.

Gezond eten
Nadat was gecorrigeerd voor tal van economische, sociale en gezondheidsfactoren, concludeerden de onderzoekers dat elke gezondheidsfactor de achteruitgang van het geheugen vertraagde in de tien jaar waarin het onderzoek liep. Een gezond dieet bleek opvallend genoeg het meeste effect te hebben, gevolgd door cognitieve activiteit en lichaamsbeweging.

In het algemeen ervoer de groep die gezond leefde minder cognitieve achteruitgang en ook de gemiddelde groep met twee tot drie gezonde leefstijlfactoren vulde de geheugentests tien jaar later substantieel beter in dan de ongezond levende deelnemers. Zelfs degenen met het APOE-gen, die wél gezond leefden, stonden er na tien jaar cognitief beter voor dan de ongezonder levende mensen.

Bovendien hadden degenen met de gezondste leefstijl 90 procent minder kans om dementie te krijgen of milde cognitieve achteruitgang. Voor de gemiddeld gezonde groep nam de kans op dementie of mild geheugenverlies met 30 procent af. De resultaten voor de APOE-groep waren vergelijkbaar.

Kanttekeningen
Natuurlijk zitten er nadelen aan een dergelijke observationele studie: er kan geen oorzakelijk verband worden vastgesteld. Ook zijn de resultaten gebaseerd op zelfrapportage van leefstijlfactoren en kan er een vertekening ontstaan doordat sommige deelnemers niet bij de tussentijdse checks kwamen opdagen. Maar het ging wel om een hele grote studie met een lange follow-upperiode, waardoor het mogelijk was om de invloed van leefstijl op geheugen over een lange tijd te beoordelen. Ook bleven de resultaten significant na verdere analyse.

Preventie is belangrijk
En dus stellen de onderzoekers dat hun studie sterk bewijs oplevert dat een gezonde leefstijl de achteruitgang van het geheugen vertraagt, zelfs bij mensen die genetisch belast zijn. Hun voorstel is om nu ook te kijken of een gezonde leefstijl bij jongere mensen effect heeft op het geheugen. Maar bovenal moeten de resultaten leiden tot initiatieven om een gezonde leefstijl te bevorderen bij ouderen. “Preventie is belangrijk, aangezien er geen effectieve behandeling is tegen dementie”, concluderen de onderzoekers.

Hoewel alle leefstijlfactoren van belang zijn, moet de focus vooral liggen op een gezond dieet. Maar verder onderzoek moet uitwijzen op welke manier het effect het grootst is, dus op welke leeftijd en in welke mate de leefstijlfactoren moeten worden ingezet. Zo hopen de onderzoekers dat een gezonde leefstijl net als bij hart- en vaatziekten ook bij dementie een flinke afname van het aantal patiënten tot gevolg gaat hebben.

Dementiepreventie
Al langer wordt er gewezen op het belang van gezond leven in de strijd tegen dementie. Volgens Alzheimer Nederland is zelfs 30 procent van de gevallen te voorkomen door een gezonde leefstijl. Belangrijkste leefstijlfactoren zijn mentale activiteit, lichaamsbeweging en ernstig overgewicht, zo valt te lezen op de website van de stichting.

Bronmateriaal

"Association between healthy lifestyle and memory decline in older adults" - BMJ

Afbeelding bovenaan dit artikel: Baramee 2554 / Getty (via Canva.com)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd