En dat is opvallend, want bij mensen is precies hetzelfde het geval.
Het is bekend dat de ziekte van Alzheimer het normale slaapritme verstoort. Mensen hebben niet alleen moeite om in slaap te vallen, maar ook om een nacht door te slapen. Onze trouwe viervoeters kampen met iets soortgelijks, zo toont een nieuwe studie aan. Want ook dementerende honden worden regelmatig geplaagd door een slechte nachtrust.
Studie
In de studie verzamelden de onderzoekers 28 bejaarde honden (17 teefjes en 11 reutjes). De honden ondergingen een volledig lichamelijk onderzoek en voltooiden daarnaast cognitieve tests. Ook hadden hun baasjes de Canine Dementia Scale (CADES)-vragenlijst ingevuld, om zo de ernst van hun cognitieve achteruitgang te bepalen. Vervolgens begon het slaaponderzoek.
Slaaponderzoek
De honden deden twee slaapsessies in het lab. De eerste sessie was bedoeld om de honden te laten wennen aan de nieuwe omgeving en de elektroden die op hen waren geplakt. Tijdens de tweede sessie werd gedurende een kort dutje van twee uur de hersenactiviteit gemeten. De onderzoekers gebruikten, in tegenstelling tot eerdere slaaponderzoeken bij honden, niet-invasieve technieken om gegevens te verzamelen. Zo waren de honden niet verdoofd en werden de elektroden met een plakkerige gel op hun hoofd bevestigd.
NREM en REM
Om de elektrische activiteit van de hersenen te meten, maakten de onderzoekers gebruik van EEG (elektro-encefalografie). EEG meet vier stadia van slaap: alertheid, slaperigheid, NREM en REM. NREM (of Non-remslaap) is een diepe slaaptoestand, voorafgaand aan REM. Dromen komen vrijwel niet voor tijdens NREM en, in tegenstelling tot de REM-slaap, zijn de spieren niet verlamd. “Tijdens NREM ruimen hersenen gifstoffen op,” vertelt onderzoeker Alejandra Mondino. “Ook bèta-amyloïde-eiwitten die betrokken zijn bij de ziekte van Alzheimer, worden dan afgebroken.” REM (kort voor rapid eye movement) is de slaapfase waarin levendige dromen worden ervaren. “Deze slaapfase is heel belangrijk voor het geheugen,” zegt Mondino. Zo vermoeden wetenschappers dat deze slaapfase een rol speelt bij processen die ervoor zorgen dat herinneringen in ons geheugen opgeslagen blijven.
…de lengte van de REM-slaap niet hetzelfde blijft? De REM-slaap neemt namelijk af naarmate we ouder worden. Pasgeborenen brengen zo’n 50 procent van hun slaap door in de REM-slaap. Rond de tiende verjaardag is dit gedaald naar 25 procent en volwassenen brengen nog maar 15 procent van de tijd in de REM-slaap door. De significante daling van de REM-slaap vindt rond het tweede levensjaar plaats.
De onderzoekers bestudeerden de tijd die de honden in elke slaaptoestand doorbrachten. Vervolgens brachten ze dit in verband met de uitslagen van hun cognitieve tests en de CADES-vragenlijst.
Slaapstoornissen
Uit de studie rolt een interessante conclusie. Want hoe dementer de hond, hoe minder tijd hij of zij in de NREM- en REM-slaap blijkt door te brengen. Bovendien ontdekten de onderzoekers dat honden met meer gevorderde dementie vaak last hadden van slaapstoornissen en over het algemeen minder sliepen dan honden zonder cognitieve problemen.
Brein doet niet mee
Het betekent dat dementie en een slechtere slaap ook bij honden hand in hand gaan. “Naast een kortere slaaptijd zagen we tevens op de EEG-scans dat hun brein alert blijft,” legt Mondino uit. “Met andere woorden, als ze erin slagen te slapen, doet hun brein niet mee.” Hun hersenen blijven dus op zekere hoogte actief. Hoewel de honden dus proberen te rusten, slapen de hersenen waarschijnlijk niet echt.
Overeenkomst
Het betekent dat dementerende honden opvallende gelijkenissen vertonen met mensen die de ziekte van Alzheimer hebben. Want blijkbaar worden ook honden geplaagd door een slechte nachtrust en lichte, onderbroken slaap op oudere leeftijd. Kortom, honden met dementie lijden dus aan dezelfde slaapstoornissen als mensen met dementie.
Vicieuze cirkel
Wetenschappers vermoeden al langer dat het verband tussen slaapstoornissen en Alzheimer eigenlijk een vicieuze cirkel is. De ziekte van Alzheimer veroorzaakt veranderingen in het brein die de slaap verstoren. Maar een slechte slaap versnelt op zijn beurt schadelijke veranderingen in de hersenen. Het is bijvoorbeeld bekend dat mensen die slecht slapen, hogere niveaus van zowel amyloïde als tau (belangrijke Alzheimereiwitten) in de hersenen hebben.
Dat nu ook is vastgesteld dat dementerende honden last hebben van slaapproblemen, is een belangrijke ontdekking. Aan de ene kant omdat dit het gemakkelijker maakt om cognitieve achteruitgang bij honden aan het licht te brengen. Zo kan de studie mogelijk leiden tot een eerdere diagnose en behandeling bij oudere honden die tekenen van dementie vertonen. “Daarnaast suggereert de studie dat honden mogelijk een goed model zijn voor onderzoek naar de ziekte van Alzheimer,” merkt onderzoeker Natasha Olby op. “Hopelijk zullen verdere studies naar honden helpen om betere behandelingen voor mensen te ontwikkelen.”