Sporten is gezond, maar hoeveel nu precies het beste is, daar breken wetenschappers zich nog steeds het hoofd over. Een nieuwe studie wijst op het grote nut van amper 4 minuten intensieve activiteit per dag.
De onderzoekers ontdekten dat vooral bij vrouwen deze vigorous intermittent lifestyle physical activity, oftewel VILPA, grote gezondheidsvoordelen heeft. Het risico op hartziektes halveerde bijna bij vrouwen van middelbare leeftijd door deze vorm van korte, intensieve lichaamsbeweging. Zij deden verder helemaal niet aan sport.
1,5 minuut helpt al
“We ontdekten dat minimaal 1,5 minuut tot gemiddeld 4 minuten dagelijkse intensieve fysieke activiteit, uitgevoerd in korte sessies van maximaal 1 minuut, leidde tot een betere hartgezondheid bij vrouwen van 40 jaar en ouder die niet aan gestructureerde lichaamsbeweging deden”, aldus hoofdonderzoeker professor Emmanuel Stamatakis van de University of Sydney.
VILPA is vooral geschikt voor mensen die het niet lukt om op een normale manier bijvoorbeeld twee of drie keer per week te sporten. “Van korte sessies van intensieve fysieke activiteit een leefgewoonte maken, kan een veelbelovende optie zijn voor vrouwen die niet van sporten houden of die hier om welke reden dan ook niet toe in staat zijn. Het kan zo simpel zijn als gedurende de dag een paar minuten activiteiten doen als traplopen, boodschappen tillen, heuvelop wandelen, tikkertje spelen met een kind of huisdier, of stevig wandelen”, vertelt de professor.
Hartaanvallen en beroertes
De studie gebruikte gegevens van de UK Biobank van ruim 22.000 deelnemers tussen de 40 en 79 jaar die aangaven geen regelmatige gestructureerde lichaamsbeweging te doen. Hun hart- en vaatgezondheid werd gevolgd via ziekenhuis- en overlijdensregistraties, waarbij hartaanvallen, beroertes en hartfalen werden geregistreerd. Uiteraard werd er gecorrigeerd voor onder meer leefstijlfactoren, sociaaleconomische status en bestaande ziektes.
De resultaten waren opmerkelijk: hoe meer VILPA vrouwen deden, hoe lager hun risico op hartaandoeningen. Vrouwen die gemiddeld 3,4 minuten per dag hun hartslag omhoog brachten, hadden 45 procent minder kans op een ernstige cardiovasculaire gebeurtenis. Ze hadden ook 51 procent minder kans op een hartaanval en 67 procent minder kans op hartfalen in vergelijking met vrouwen die zich niet aan de korte intensieve lichaamsbeweging waagden.
Niet zo goed voor mannen
Opvallend is dat het effect bij mannen een stuk minder groot was. Mannen die gemiddeld 5,6 minuten per dag VILPA deden, hadden slechts 16 procent minder kans op een ernstige cardiovasculaire gebeurtenis. “Een mogelijke verklaring is dat de relatieve intensiteit van VILPA bij mannen slechts 70 procent was tegenover 83 procent bij vrouwen. Dit duidt erop dat vrouwen zich meer inspanden tijdens de VILPA-sessies, waardoor we bij vrouwen een aanzienlijk lagere kans op hart- en vaatziekten zagen”, aldus Stamatakis tegen Scientias.nl.
Hij benadrukt dat meer onderzoek nodig is om te begrijpen hoe het kan dat VILPA de cardiovasculaire gezondheid zo verbetert. “Een waarschijnlijke verklaring is dat een regelmatig VILPA-patroon helpt bij het behoud van de conditie van hart en longen naarmate vrouwen ouder worden.”
Langer sporten is beter
De professor vervolgt: “Belangrijk is dat de gunstige verbanden die we waarnamen, zich voordeden bij vrouwen die bijna dagelijks korte VILPA-sessies deden. Dit benadrukt het belang van het ontwikkelen van een gewoonte, wat niet altijd gemakkelijk is. VILPA moet niet worden gezien als een snelle oplossing – er zijn geen magische middelen voor een betere gezondheid. Maar onze resultaten tonen aan dat zelfs een beetje intensieve activiteit kan helpen en wellicht precies is wat mensen nodig hebben om een regelmatige gewoonte te ontwikkelen”, aldus Stamatakis, die benadrukt dat een aantal keer per week langer sporten zeker gezonder is.
“Traditionele lichaamsbeweging, uitgevoerd in langere sessies, is specifiek ontworpen om de gezondheid en fitheid te verbeteren. Als we dit vergelijken met VILPA, zou gewoon sporten zeker winnen. Maar dergelijke gestructureerde training wordt in de meeste landen slechts door 15 tot 20 procent van de middelbare en oudere bevolking regelmatig gedaan. Incidentele fysieke activiteit – dingen die we doen als onderdeel van onze dagelijkse routines, zoals fietsen – is waarschijnlijk haalbaarder voor de 80 tot 85 procent die niet gemotiveerd of in staat is om regelmatig te sporten. VILPA en gestructureerde sportsessies sluiten elkaar niet uit. Ze kunnen samen deel uitmaken van de levensstijl van mensen”, klinkt het.
Gewoonte is belangrijk
De resultaten zijn dan ook op meerdere vlakken relevant. “Ten eerste identificeerde onze studie een veel kleinere hoeveelheid fysieke activiteit als gunstig dan welke huidige aanbeveling dan ook”, vertelt Stamatakis. “Deze activiteit is bovendien incidenteel – wat betekent dat het voor veel mensen makkelijker kan zijn om het aan hun dagelijkse routine toe te voegen. De gunstige verbanden die we hebben waargenomen, kwamen voor bij vrouwen die bijna dagelijks, gemiddeld 9 tot 10 keer per dag, aan VILPA deden. Zulk gedrag omzetten in een gewoonte is niet per se eenvoudig.”
Het is niet de eerste studie naar de kracht van VILPA. Zo schreven we eerder al over een onderzoek van Stamatakis waaruit blijkt dat deze vorm van lichaamsbeweging zelfs de kans op kanker kan verkleinen. “Maar tot nu toe was het onduidelijk of korte VILPA-sessies het risico op specifieke soorten hart- en vaatziekten, zoals hartaanvallen of beroertes, verlagen. Ons doel was om minimale dagelijkse drempels en haalbare hoeveelheden te identificeren zodat we dit in het echte leven met overheidsprojecten kunnen gaan testen”, besluit de onderzoeker.
