Alleen positief moreel verhaal maakt kind eerlijker

pinokkio

Verhalen met een moraal kunnen kinderen motiveren om eerlijk te zijn. Maar alleen wanneer de uitkomst van die verhalen positief is. Tot die opmerkelijke conclusie komen sociaal psychologen op basis van een aantal interessante experimenten.

Mensen gaan er doorgaans vanuit dat verhalen met een moraal – fabels en sommige sprookjes – goed zijn voor kinderen. Ze zouden zo meer te weten komen over wat goed en fout is. Maar er is nog maar weinig onderzoek gedaan naar hoe effectief morele verhalen nu werkelijk zijn. “We zouden niet zomaar aan moeten nemen dat klassieke moerele verhalen automatisch moreel gedrag promoten,” vindt onderzoeker Kang Lee. “Als ouders van jonge kinderen wilden we weten hoe effectief de verhalen nu werkelijk waren als het gaat om het promoten van eerlijkheid. Gaat het het ene oor in en het andere uit of luisteren kinderen en nemen ze de boodschap ter harte?”

Spel
Lee en collega’s besloten dat uit te zoeken. Ze verzamelden 268 kinderen die tussen de drie en zeven jaar oud waren. Elk kind nam deel aan een spel. Hierbij kreeg het kind geluiden te horen en moest het op basis van de geluiden raden welk speelgoed er verborgen op tafel lag. Halverwege het spel stapte de volwassene die het experiment leidde de kamer uit en liet het kind in de kamer achter. Dat bood het kind de gelegenheid om te spieken en te kijken om welk speelgoed het ging. Vrijwel geen enkel kind kon die verleiding weerstaan. Toen de volwassene terugkeerde, las deze het kind een verhaal voor. De fabel van de haas en de schildpad, de fabel over de jongen die wolf riep, het verhaal van Pinokkio of het verhaal van George Washington en de kersenboom. Nadat de volwassene het verhaal voorgelezen had, vroeg deze aan het kind om eerlijk te vertellen of het tijdens zijn afwezigheid naar het speelgoed gekeken had.

WIST U DAT…

…een driejarige al weet wat eerlijk delen is, maar nog vier jaar wacht tot hij eerlijk delen gaat?

Negativiteit
De onderzoekers verwachtten dat de kinderen die het verhaal van Pinokkio en de jongen die wolf riep hoorden, eerlijk zouden zijn. In die verhalen worden leugens immers geassocieerd met narigheid: publieke vernedering en zelfs de dood. Maar de kinderen die deze verhalen hoorden, vertelden niet vaker de waarheid dan kinderen die een fabel hoorden die niets met eerlijkheid te maken had (de fabel van de haas en de schildpad). Alleen het verhaal van de jonge George Washington en de kersenboom – waarin de president als klein jongetje geprezen wordt om zijn eerlijkheid – resulteerde erin dat meer kinderen de waarheid vertelden.

Maar hoe komt dat? Het had alles te maken met het positieve einde van dit verhaal, zo blijkt uit aanvullende experimenten. Want toen de onderzoekers het verhaal zo aanpasten dat het een negatief slot had, waren de kinderen niet sterker geneigd om eerlijk te zijn. “Onze studie laat zien dat het belangrijk is om bij het promoten van moreel gedrag zoals eerlijkheid in plaats van de negatieve uitkomsten van oneerlijkheid de positieve gevolgen van eerlijkheid te benadrukken,” stelt Lee. “Dat is wellicht ook van toepassing op ander moreel gedrag.” Nader onderzoek moet uitwijzen of morele verhalen met een positieve uitkomst ook op lange termijn invloed hebben op het gedrag van kinderen.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd