En daar komen in de toekomst nog zo’n 319 stelsels, waaronder het veelbelovende TRAPPIST-1-systeem, bij.
Hoewel de zoektocht naar buitenaards leven al enige tijd aan de gang is, zijn we er nog niet in geslaagd om aliens te vinden. De vraag of wij alleen zijn in het heelal is er één die wetenschappers echt heel graag willen beantwoorden. Tegelijkertijd doet het ook een andere vraag rijzen. Want zouden buitenaardse beschavingen waar wij tot op heden vergeefs naar zoeken eigenlijk al van ons bestaan af weten?
Gaia
In een nieuwe studie besloten wetenschappers een lijst samen te stellen van de sterren en planeten die de kans hebben gehad om ons te spotten. “We wilden weten welke sterren het juiste uitzicht hebben om de aarde te zien,” vertelt onderzoeker Lisa Kaltenegger. De onderzoekers gebruikten hiervoor gegevens van ruimtetelescoop Gaia, die al zeven jaar de hemel afspeurt in een poging de positie, afstand en bewegingen van sterren vast te leggen. “Gaia heeft ons een nauwkeurige kaart van het Melkwegstelsel gegeven,” vertelt Jackie Faherty. “Hierdoor konden we eigenlijk terug in de tijd en onthullen waar sterren zich op een bepaald moment bevonden en hoe ze bewegen.”
1700 zonnestelsels
Het leidt tot een interessante ontdekking. Want uit de resultaten blijkt dat naar schatting 1715 nabije zonnestelsels de aarde in de afgelopen 5000 jaar hebben kunnen zien. Hoe? Op dezelfde manier als wij exoplaneten ontdekken: een korte afname in de helderheid van een ster. Zo’n dipje kan namelijk wijzen op de aanwezigheid van een planeet die – terwijl deze zijn baantjes rond de ster trekt – herhaaldelijk voor zijn moederster langs beweegt en daarbij een (klein) deel van het sterlicht tegenhoudt. Op deze manier zouden ook aliens – binnen een relatief kleine kosmische afstand van 326 lichtjaar – de aarde kunnen hebben gevonden door te kijken hoe onze lichtblauwe aarde de zon kruist. Bovendien zouden potentiële intelligente aliens de door de zon verlichte aarde kunnen observeren en de chemische kenmerken van leven in onze atmosfeer kunnen detecteren.
Leefbare werelden
Het is helemaal niet zo’n gekke gedachte. In sommige van de hierboven genoemde ruim 1700 zonnestelsels bevinden zich namelijk leefbare exoplaneten. En dat maakt het allemaal natuurlijk nog een tikkie spannender. Eén zo’n interessant zonnestelsel is het Ross 128-systeem. Ross 128 is een rode dwergster in het sterrenbeeld maagd op slechts 11,01 lichtjaar afstand. Het Ross 128-systeem is het op een na dichtstbijzijnde stelsel dat een exoplaneet ter grootte van de aarde herbergt. De potentiële bewoners op deze exowereld konden de aarde over een tijdsbestek van zo’n 2.158 jaar voor de zon langs zien bewegen. De aarde verscheen voor het eerst ongeveer 3.057 jaar geleden ‘aan de horizon’. Vervolgens verloren ze ons ongeveer 900 jaar geleden uit het oog.
Toekomst
Maar dat is niet het enige. Uit het onderzoek blijkt namelijk ook de aarde in de aankomende 5000 jaar zichtbaar gaat worden voor nog eens 319 sterren. En zeven daarvan herbergen exoplaneten. Het betekent dat deze werelden op een kosmische eerste rij zitten om te zien of onze aarde leven bevat. “Vanuit het oogpunt van deze exoplaneten zijn wij de buitenaardse wezens,” zegt Kaltenegger. Onze aarde zal onder andere in zo’n 1642 jaar tijd in het blikveld komen van het veelbelovende TRAPPIST-1-systeem, een stelsel op zo’n 45 lichtjaar van de aarde. Dit zonnestelsel herbergt meerdere planeten, waaronder vier die zich in de leefbare zone bevinden.
1000 jaar
Uit de bevindingen blijkt bovendien dat mogelijke waarnemers ruim de tijd hebben om de aarde te ontdekken. “Uit de analyse blijkt dat zelfs de dichtstbijzijnde sterren over het algemeen meer dan 1000 jaar lang de aarde voor de zon langs kunnen zien bewegen,” aldus Kaltenegger. “Dat is genoeg tijd voor nominale beschavingen om de aarde als een interessante planeet te bestempelen.” Aliens in het TRAPPIST-1-systeem zullen bijvoorbeeld zo’n 2.371 jaar de tijd hebben om ons op te merken voordat we weer uit hun blikveld verdwijnen.
Contact
Het idee dat er alleen al in onze nabijheid mogelijk heel veel planeten zijn vanwaar aliens ons kunnen spotten, is natuurlijk heel opwindend. Daarnaast bestaan er ook nog eens enkele zonnestelsels die momenteel dichtbij genoeg staan om radiogolven van de aarde te ontvangen, waaronder Ross 128, Ster van Teegarden en het TRAPPIST-1-systeem. Ondanks dat de mogelijkheid er dus misschien al wel is geweest, hebben aliens tot op heden nog niet van zich laten horen. Zou dit betekenen dat er misschien geen intelligent leven met astronomische instrumenten in onze nabije omgeving te vinden is? Of zouden ze zich bewust stilhouden (zie kader)?
De zoektocht naar buitenaards leven gaat onverstoorbaar door. Want als we niet zelf een seintje krijgen, dan is het aan ons om aliens te ontdekken. Wetenschappers roepen daarbij de hulp in van de aankomende James Webb-telescoop, die naar verwachting later dit jaar wordt gelanceerd. Deze ruimtetelescoop zal een gedetailleerde blik werpen op verschillende transiterende werelden om hun atmosferen te karakteriseren en uiteindelijk op zoek te gaan naar tekenen van leven. Tegelijkertijd liggen er plannen op de tekentafel om een ruimtevaartuig naar de dichtstbijzijnde exoplaneet die is gedetecteerd rond Proxima Centauri – op 4,2 lichtjaar afstand van ons vandaan – te sturen en die wereld volledig te karakteriseren. En wie weet wat deze missies aan het licht zullen brengen…
