Door chemische processen ontstaan er mogelijk zelfvoorzienende en bewoonbare ‘bellen’ in de Venusiaanse atmosfeer waar leven kan gedijen.
Het is moeilijk om je een onherbergzamere wereld voor te stellen dan onze naast planetaire buur Venus. Zo heeft Venus een gemiddelde oppervlaktetemperatuur die ruim boven het smeltpunt van lood (rond de 327,5 graden Celsius) ligt. Bovendien wordt de planeet omringd door een laag wolken die is doorspekt met bijtend zwavelzuur. Venus is zo’n verschroeiende en verstikkende woestenij, dat het leven zoals we dat kennen er niet zou kunnen overleven. Of toch wel…?
Leven op Venus
Of Venus al dan niet leven bevat, is een vraag waar astronomen al enige tijd het hoofd over breken. Een nieuwe studie stelt nu echter het ondenkbare voor: er kúnnen aliens op vijandig Venus zijn. Onderzoekers hebben namelijk ontdekt dat door bepaalde chemische processen die aliens zelf in werking zetten, druppeltjes bijtend zwavelzuur geneutraliseerd kunnen worden. Hierdoor ontstaan er zelfvoorzienende en bewoonbare ‘bellen’ in de Venusiaanse atmosfeer.
Overigens is het niet voor het eerst dat er gesuggereerd wordt dat er mogelijk leven op Venus gedijdt. Vorig jaar kwamen wetenschappers met een grote onthulling. Ze hadden in de atmosfeer van Venus fosfine ontdekt: een gas dat hier op aarde geproduceerd wordt door bacteriën en dus ook op Venus weleens kan wijzen op de aanwezigheid van leven. De studie waarin de onderzoekers hun ontdekking over het gas fosfine uit de doeken deden, veranderde onze kijk op Venus voorgoed. Waar de planeet tot voor kort gezien werd als het onleefbare tweelingzusje van de aarde – dat ongeveer net zo groot is als onze thuisplaneet, maar door een uit de hand gelopen broeikaseffect oppervlaktetemperaturen van zo’n 465 graden Celsius kent – bleek het nu opeens weleens leven te kunnen herbergen. Dat leven zou zich dan hoog in het wolkendek ophouden, waar de temperaturen rond de dertig graden Celsius liggen. Het onderzoek deed het hart van menig astrobioloog harder kloppen en direct werd er al gefantaseerd over missies naar Venus, waarbij we actief naar die organismen op zoek zouden kunnen gaan. Maar het onderzoek riep ook heel wat vragen op en de detectie van fosfine werd uiteindelijk ongelofelijk controversieel. In vervolgonderzoek werd de spannende theorie dat de ontdekte sporen fosfine te maken hebben met leven, dan ook naar het rijk der fabelen verbannen.
In de atmosfeer van Venus hebben wetenschappers al eerder raadselachtige anomalieën waargenomen – chemische kenmerken die moeilijk te verklaren zijn. Denk aan kleine concentraties zuurstof en niet-bolvormige deeltjes in tegenstelling tot de ronde druppels zwavelzuur. Maar misschien wel het meest raadselachtige is de aanwezigheid van ammoniak; een gas dat in de jaren zeventig kortstondig in de Venusiaanse atmosfeer werd gedetecteerd. “Ammoniak zou eigenlijk niet op Venus moeten bestaan,” zegt onderzoeker Sara Seager. “Er zit waterstof aan vast en er is heel weinig waterstof in de buurt. Elk gas dat niet in de context van zijn omgeving thuishoort, is automatisch verdacht omdat het in dat geval mogelijk door leven word geproduceerd.”
Ammoniak
Als ammoniak inderdaad in de Venusiaanse atmosfeer aanwezig is, heeft dat mogelijk verstrekkende gevolgen. Het gas kan namelijk bepaalde chemische reacties veroorzaken, die omringende druppeltjes zwavelzuur kunnen neutraliseren. Bovendien kan ammoniak ook de eerder genoemde anomalieën die zijn waargenomen in het dichte wolkendek van Venus, verklaren. Hoe deze ammoniak ontstaat? De onderzoekers stellen dat een biologische oorsprong het meest voor de hand ligt. Bliksem, vulkaanuitbarstingen en zelfs een meteorietinslag zouden niet de hoeveelheid ammoniak kunnen produceren die nodig is om de anomalieën te verklaren. Maar ammoniak-producerende aliens kunnen dat wel.
Bellen
Kort gezegd komt het er dus op neer dat deze aliens mogelijk eigenhandig een leefbaar plekje in de wolken van Venus knutselen. Door ammoniak te produceren, neutraliseren ze hun omgeving, waardoor er bewoonbare bellen ontstaan waar leven in kan gedijen.
Een niet eens zo’n gekke theorie. Ook op aarde – met name in onze eigen magen – komen levensvormen voor die ammoniak produceren en een anders zeer zure omgeving neutraliseren en leefbaar maken. “Geen enkele bekende levensvorm kan op Venus overleven,” zegt Seager. “Maar het punt is dat er misschien wel leven is. En dat leven past misschien zijn omgeving aan om het leefbaar te maken.”
Het is een prikkelende theorie die overigens testbaar is. De onderzoekers dragen dan ook een waslijst met chemische handtekeningen aan die tijdens toekomstige missies in de wolken van Venus gemeten kunnen worden. Deze metingen zouden vervolgens de spannende theorie kunnen bevestigen of ontkrachten. Wellicht hoeven we hier niet eens lang op te wachten. Want zowel NASA als de ESA zijn momenteel bezig met het vormgeven van missies naar ‘ons kwaadaardige tweelingzusje’. Seager is in ieder geval hoopvol gestemd. “Venus kent ongelofelijke onverklaarbare atmosferische anomalieën,” zegt Seager. “En die laten ruimte voor de mogelijkheid van leven.”
