De alcoholbelasting zou misschien zelfs met 1 tot 1,5 procent per jaar moeten stijgen om ervoor te zorgen dat we een tweede biertje laten staan.
Waarschijnlijk is iedereen zich er vandaag de dag wel van bewust dat een teveel aan alcohol slecht voor je is. Toch horen een paar biertjes of glazen wijn er volgens sommigen soms ook een beetje bij. Denk aan een gezellig avondje met vrienden of op een feestje. Helaas gaat alcoholgebruik nog te vaak gepaard met akelige gevolgen. Zo vielen in 2015 naar schatting 12 tot 23 procent van de verkeersdoden in Nederland als gevolg van alcohol in het verkeer. En willen we deze cijfers drukken, dan zijn er mogelijk verstrekkende maatregelen nodig om ervoor te zorgen dat we dat tweede biertje toch laten staan.
Externe kosten
In een nieuwe studie bogen de onderzoekers zich over de ‘grote externe kosten’ die verbonden zijn aan alcoholgebruik. “Dit zijn kosten die ten laste komen van de samenleving in het algemeen, niet van het individu,” legt onderzoeker James Fogarty in een interview met Scientias.nl uit. “Denk bijvoorbeeld aan iemand die teveel drinkt, vervolgens in de auto stapt, uit de bocht vliegt en iemand doodt. Dat dergelijke externe kosten bestaan, maakt het passend om meer aandacht te besteden aan alcoholgebruik dan aan andere consumptiegoederen.”
Onbalans
De onderzoekers berekenden de externe kosten die verband houden met alcoholgebruik. En dat leidt tot een vrij zorgelijke conclusie. “Ik vond de externe kosten hoog,” vertelt Fogarty. Dit betekent dat het alcoholgebruik van één persoon te hoge kosten voor de gehele samenleving met zich meebrengt.
Rijke landen
Maar dat niet alleen. De onderzoekers komen in hun studie tot de ontdekking dat het nuttigen van alcohol met name toeneemt in rijke landen. “Er bestaat een natuurlijke neiging dat het alcoholgebruik toeneemt met het inkomen,” zegt Fogarty. Naarmate economieën en inkomens groeien, grijpen we blijkbaar sneller naar de fles. Sterker nog, als de alcoholbelasting het komende decennium gelijk blijft, zullen er waarschijnlijk in 2027 meer mensen drinken dan in 2017 het geval was. En dat kan vervolgens weer leiden tot meer externe kosten. Om deze trend te stoppen, zijn er dan ook nieuwe, verstrekkende maatregelen nodig. Want mogelijk kan ons alcoholgebruik alleen worden teruggedrongen met jaarlijkse accijnsverhogingen.
Alcoholaccijns
Op dit moment wordt er in Nederland al alcoholaccijns op alcoholhoudende dranken geheven. Op een flesje bier van 330 ml zit bijvoorbeeld 12 eurocent accijns. En op een fles wijn, 66 eurocent. Het doel ervan is het ontmoedigen van alcoholgebruik. Maar mogelijk zijn deze accijnzen niet afdoende. Volgens de onderzoekers kunnen we misschien wel alleen de voorspelde toename van alcoholgebruik stoppen door de belastingtarieven te verhogen. En wel met ongeveer de helft van de groei van het bruto nationaal inkomen. “Dit komt voor rijke landen neer op ongeveer 1 tot 1,5 procent per jaar,” aldus Fogarty.
Portemonnee
Blijkbaar kunnen we het groeiende alcoholgebruik alleen remmen door ons te raken in de portemonnee. “In mijn studie citeer ik een uitgebreid onderzoek dat heeft aangetoond dat wanneer de prijs van alcohol stijgt, de waargenomen totale consumptie daalt,” aldus Fogarty. En dat leidt er vervolgens weer toe dat ook de externe kosten van alcoholconsumptie zullen dalen. “De optimale alcoholbelasting probeert het welvaartsverlies als gevolg van belastingheffing in evenwicht te brengen met de welvaartswinst als gevolg van lagere externe kosten,” zegt de onderzoeker.
Alcoholische dranken
Een interessante vraag is op welke dranken er jaarlijks meer accijns geheven zou moeten worden. Is dat op elk biertje, of bijvoorbeeld eerder op sterke drank? Volgens Fogarty zou dat per land overwogen moeten worden. “De belastingtarieven kunnen wederom worden gekoppeld aan de externe kosten,” legt hij uit. “Dit verschilt echter per land. In sommige landen, zoals in Australië en de Verenigde Staten, lijkt het erop dat met name de consumptie van bier in verband kan worden gebracht met verkeersongevallen. Hierdoor zou je kunnen stellen dat in deze landen de accijnzen op bier hoger zouden moeten liggen dan op andere dranksoorten.”
Willen we dus de externe kosten van alcoholgebruik terugdringen, dan zit er mogelijk niets anders op dan de accijnzen te verhogen. Deze maatregelen zouden kunnen helpen om de consumptie van alcohol wereldwijd terug te schroeven. Want nog te vaak eist alcohol levens. Gelukkig zijn er tegenwoordig tal van alternatieven, waarbij je de verschillen nauwelijks proeft. Want zeg nou zelf, een alcoholvrij biertje of een ‘nojito’ is toch misschien wel net zo lekker?!
