Zelfs de beste journalisten botsen soms op een muur: hoe overtuig je mensen die niet in klimaatverandering geloven om wetenschappelijke informatie te lezen? Onderzoekers uit Tilburg en Toulouse vonden met behulp van AI een oplossing.
Psychologen aan de Universiteit van Tilburg en de Universiteit van Toulouse hebben een manier gevonden om mensen die sceptisch zijn over klimaatverandering over te halen om wetenschappelijke klimaatinformatie te lezen. Ze deden dit door een AI-programma in te zetten om krantenkoppen te herschrijven. Deze aangepaste koppen zorgden ervoor dat sceptici vaker op artikelen klikten. Ook sloegen ze deze vaker op om later te lezen. Maar wellicht het belangrijkste: hun opvattingen verschoven (een klein beetje, maar toch) richting de wetenschappelijke consensus nadat ze een artikel hadden gelezen.
Hoe het werkt
De wetenschappers gebruikten Llama3 om krantenkoppen aan te passen. Dat is een taalmodel van Facebook-moederbedrijf Meta. Het programma kreeg de opdracht om koppen te maken die minder hard botsen met de overtuigingen van klimaatsceptici. Uiteraard gebeurde dat zonder de feiten te verdraaien. De truc lijkt om gewoon het klimaataspect minder hard te benadrukken en meer te focussen op de rechtstreekse impact op de lezer.
Een voorbeeld: de oorspronkelijke kop “Vliegtuigturbulentie wordt erger door klimaatverandering. Vogels bestuderen zou kunnen helpen” werd “Vogels kunnen de sleutel zijn tot het voorspellen van turbulente luchten”. De nieuwe versie is dus niet misleidend. Het grote verschil is dat het klimaataspect minder rechtstreeks wordt aangehaald. Pas wanneer iemand het stuk leest, komt dit aspect aan bod.
Van de 58 artikelen die het computerprogramma op deze manier bewerkte, bleven er uiteindelijk 28 over. De rest viel af omdat ze volgens een aparte groep proefpersonen onvoldoende effect hadden of omdat een professionele factchecker vond dat ze niet accuraat genoeg waren.
De proef op de som
Nadat de koppen waren herschreven, werden ze voorgeschoteld aan zo’n 2.000 Amerikaanse deelnemers die qua leeftijd, geslacht en politieke voorkeur een goede afspiegeling vormden van de Amerikaanse bevolking. Ongeveer een vierde van hen was sceptisch over klimaatverandering.
Alle deelnemers kregen een nagespeelde sociale media-omgeving te zien met 20 nieuwsberichten. Elf daarvan gingen over klimaat, negen over andere wetenschappelijke zaken. De helft van de groep zag de originele krantenkoppen, de andere helft de aangepaste versies.
Deelnemers moesten elk bericht dat ze zagen een duimpje omhoog of omlaag geven. Daarna mochten ze aangeven welke tien artikelen ze wilden bewaren om later te lezen. Tot slot moest iedereen daadwerkelijk een van de bewaarde artikelen lezen en aangeven wat ze van de ervaring vonden.
Wat bleek te werken
De aangepaste koppen deden hun ding. Gemiddeld gezien leidden ze tot 11 procentpunt meer positieve stemmen van sceptici vergeleken met de originele versies. Ze sloegen deze artikelen ook 7 procentpunt vaker op. Hoe sceptischer iemand was, hoe sterker het effect. Daarentegen staat wel dat aangepaste koppen geen verschil maakten bij mensen die al in klimaatverandering geloofden. Logisch zou je denken, want voor hen waren de originele koppen al aantrekkelijk genoeg.
Een bijkomend pluspunt is dat sceptici nauwelijks zeiden dat ze zich misleid voelden nadat ze een artikel hadden gelezen. Ze hadden niet vaker spijt van hun keuze dan bij de originele koppen, vertrouwden de informatie evenveel, en veranderden hun stem niet vaker van positief naar negatief.
Na het lezen van één klimaatartikel verschoven de overtuigingen van deelnemers een klein beetje richting de wetenschappelijke consensus. Dit gold voor iedereen, ongeacht of ze een origineel of aangepast artikel hadden gelezen. De verschuiving was bescheiden, tussen de 0,8 en 2,7 punten op een schaal van 0 tot 100.
Kanttekeningen bij het onderzoek
De wetenschappers geven toe dat hun studie beperkingen heeft. Het ging om een gesimuleerde sociale media-omgeving, niet om echt gedrag op platforms zoals Facebook of X. Echte platforms hebben algoritmes die bepalen wat mensen zien en dat kan het effect beïnvloeden. Bovendien lazen mensen slechts één artikel en werd hun mening kort daarna gemeten. Hoelang zo’n effect aanhoudt, is nog niet bekend. De studie verscheen in het wetenschappelijke vakblad Nature Climate Change.
