De eindbestemming is de raadselachtige planetoïde Psyche, die ons hopelijk meer kan vertellen over hoe de aarde – en andere rotsachtige planeten – zijn ontstaan.
In het gebied tussen de banen van Mars en Jupiter, dat bekendstaat als de planetoïdengordel, bevinden zich talloze ruimterotsen, waaronder de planetoïde genaamd Psyche. Psyche is een vreemde wereld, omdat deze niet grotendeels uit gesteente of ijs bestaat, maar uit metaal. Zo veronderstellen wetenschappers dat de ruimtesteen – net als de kern van de aarde – voornamelijk ijzer en nikkel herbergt. Al jaren is NASA voornemens om deze metaalrijke wereld op een bezoekje te trakteren. En dat gaat nu eindelijk gebeuren. Want volgende week zal het Psyche-ruimtevaartuig het luchtruim kiezen en op de planetoïde afstevenen.
Lancering
Zoals het er nu naar uit ziet, zal het ruimtevaartuig op donderdag 12 oktober, iets na kwart over vier ’s middags Nederlandse tijd, vanaf lanceercomplex 39A van het NASA’s Kennedy Space Center in Florida worden gelanceerd. Een SpaceX Falcon Heavy-raket zal het Psyche-ruimtevaartuig de ruimte in stuwen. De rechtstreekse uitzending van de lancering begint om 15:15 uur Nederlandse tijd op het NASA Television mediakanaal. Ook kun je de lancering onder andere op YouTube en Facebook volgen.
Primeur
De missie naar Psyche belooft een enerverende te worden. Ondertussen hebben wetenschappers al ruimtesondes naar rotsachtige planetoïden en ijzige kometen gestuurd. Maar nu vertrekt er voor het eerst een ruimtesonde naar een mysterieuze metalen wereld. Een ware primeur. Onderzoekers vermoeden dat Psyche hoogstwaarschijnlijk is samengesteld uit zowel gesteente als metaal, waarbij het metaal ergens tussen 30 procent en 60 procent van het totale volume uitmaakt. Bovendien denken deskundigen dat Psyche wellicht grote hoeveelheden metaal uit de kern van een zogenaamde planetesimaal bevat, een van de fundamentele bouwstenen van ons zonnestelsel. Deze planetoïde lijkt hoogstwaarschijnlijk een overlevende te zijn van talrijke heftige botsingen die zich vaak voordeden tijdens de vorming van ons zonnestelsel.
Doel
Het doel van de missie is om meer te begrijpen over de oorsprong van de aarde en andere rotsachtige planeten. Wetenschappers vermoeden namelijk dat Psyche mogelijk het overblijfsel is van de kern van een planeetachtig lichaam. Met andere woorden, de planetoïde vertegenwoordigt mogelijk de blootgestelde kern van een protoplaneet, die zijn rotsachtige buitenste lagen op de een of andere manier heeft verloren. Door de planetoïde te bestuderen, hopen astronomen meer inzicht te krijgen in dit proces. Kortom, de reis van het Psyche-ruimtevaartuig naar de gelijknamige planetoïde, lijkt in zekere zin dus op een reis naar het binnenste van de aarde. De missie kan ons veel vertellen over de vroege geschiedenis en de vorming van de kern van de aarde en de kernen van andere rotsachtige planeten in ons zonnestelsel.
Planetoïde Psyche werd op 17 maart 1852 ontdekt door de Italiaanse astronoom Annibale de Gasparis. De ruimtesteen is zoals gezegd te vinden in de planetoïdengordel, gelegen tussen de banen van de planeten Mars en Jupiter. Met een diameter van ongeveer 200 km behoort Psyche tot de grotere planetoïden. Vanwege haar grote dichtheid is ze bovendien een van de tien zwaarste planetoïden tussen Mars en Jupiter. De naam Psyche komt uit de Griekse mythologie, waarin Psyche de geliefde van de liefdesgod Eros is.
De missie is met name bijzonder omdat het ons dus voor het eerst de kans geeft om een ‘metalen kern’ te onderzoeken die normaal gesproken diep binnenin aardachtige planeten verscholen ligt. Zo is de aardse kern bijvoorbeeld onbereikbaar en gaat schuil ver onder rotsachtige mantels en korsten. De planetoïde Psyche zal ons dan ook een unieke blik op de bouwstenen van planeetvorming bieden en opent de deur naar het bestuderen van een tot nu toe onbekende wereld. Een reis naar Psyche zal ons een zeldzaam inzicht geven in de tumultueuze geschiedenis van botsingen en de ophoping van materie die verantwoordelijk is voor het ontstaan van planeten zoals de onze. Maar zelfs als wetenschappers concluderen dat Psyche géén blootgestelde kern is, blijft de planetoïde boeiend. In dat geval zou het een nog zeldzamer soort oerobject in ons zonnestelsel kunnen zijn, iets wat nog nooit eerder is waargenomen.
Kenmerken
Daarnaast hoopt NASA ook wat meer kenmerken van Psyche te ontraadselen. Wat we tot nu toe weten, is dat de planetoïde opvallend groot is, met een diameter van maar liefst 210 kilometer. Maar daarmee houdt het wel een beetje op. Wanneer we naar beelden van telescopen kijken, verschijnt Psyche als een vaag vlekje, dat we vanaf de aarde nauwelijks kunnen lokaliseren. Wetenschappers hebben weliswaar enige informatie uit radargegevens kunnen halen, zoals dat de planetoïde enigszins de vorm heeft van een aardappel en dat hij op zijn kant draait, maar verder blijft er veel mysterie rondom Psyche bestaan. We zullen pas echt weten hoe deze flinke ruimterots eruitziet als de sonde ‘m voor de eerste keer van dichtbij in beeld brengt.
…onderzoekers hebben ontdekt dat de zwaartekracht op het oppervlak van Psyche aanzienlijk zwakker is dan die op aarde – en zelfs zwakker is dan die op de maan? Op Psyche zou het tillen van een auto aanvoelen als het optillen van een grote hond.
Maar dat zal nog wel even duren. De verwachting is dat het ruimtevaartuig bijna zes jaar onderweg zal zijn en pas in 2029 bij de planetoïde zal arriveren. Na zijn lancering vanaf NASA’s Kennedy Space Center, zal de ruimtesonde ongeveer zeven maanden later langs onze naaste buur Mars scheren. De sonde zal gebruik maken van de Martiaanse zwaartekracht om zichzelf naar de planetoïde toe te slingeren, honderden miljoenen kilometers verderop. In totaal legt het vaartuig zo’n 3,6 miljard kilometer af.
Bij aankomst zal het ruimtevaartuig gedurende ongeveer 26 maanden in een baan om de planetoïde draaien en deze van dichtbij bestuderen met behulp van verschillende instrumenten, zoals een multispectrale beeldvormer, een gamma-ray en neutron spectrometer, en een magnetometer.
In kaart brengen
We zullen dus nog wel even geduld moeten hebben voordat de eerste resultaten binnendruppelen. Maar als het zover is, kunnen we ons opmaken voor een waar spektakel. De sonde zal in totaal twee jaar lang in een baan rond de planetoïde draaien om foto’s te maken, het oppervlak in kaart te brengen en gegevens verzamelen om de samenstelling van Psyche te bepalen. Zodra het ruimtevaartuig de planetoïde in het vizier krijgt, zal het onmiddellijk beelden naar de aarde sturen. En dan, eindelijk, zullen we ontdekken hoe die vage, onscherpe vlek die we momenteel door onze telescopen gadeslaan, er in werkelijkheid uitziet. Voor het eerst zullen de details van het oppervlak van deze mysterieuze en verre wereld worden onthuld.
Onderzoekers kijken dan ook reikhalzend naar de aankomende lancering van volgende week uit. “Telkens wanneer er nieuwe onderzoeksresultaten over Psyche worden gepubliceerd, lijken er meer vragen te rijzen,” zegt onderzoeker Anicia Arredondo. “De planetoïde lijkt buitengewoon complex te zijn en heeft waarschijnlijk tal van verrassingen in petto. De mogelijkheid van het onverwachte is een van de meest opwindende aspecten van het bestuderen van een nog onbekend object. We kijken er dan ook naar uit om een diepgaander inzicht te krijgen in de oorsprong van Psyche.”
